2023’ün Ağustos ayında yazılı basında ulusal, etnik ve dinî kimlik gruplarını ve LGBTİ+’ları hedef alarak nefret söylemi içeren haber ve köşe yazılarını eleştirel söylem analiziyle inceledik. “Basında Nefret Söylemi: Ağustos Ayından Seçtiklerimiz” ile haber kupürlerine ve detaylı analizlerine erişebilirsiniz.
Ağustos ayında Türkiye yazılı basınında;
- Yunanlar, tarihi olaylara değinen ve Türkiye ile güncel ilişkileri aktaran haberlerde olumsuz sıfat kullanımıyla hedef gösterildi.
- Yahudiler, bir grubun eylemlerinin sorumluluğunun kimliğe yüklenmesi nedeniyle saldırgan olarak işaret edildi.
- Ermeni kimliği, Ermenistan, Azerbaycan ve Türkiye arasındaki güncel ve tarihî sorunları aktaran haberlerde şiddetle ilişkilendirilerek ‘tehdit’ olarak işaret edildi.
- LGBTİ+’ların toplum için ‘tehdit’ oluşturdukları algısı, kalıplaşan olumsuz sıfatların kullanımıyla pekiştirildi.
- Mülteciler, toplumdaki görünürlüklerinin sorunsallaştırıldığı haberlerde ‘işgalle’ ilişkilendirilerek nefret söyleminin hedefi oldu.
- Rum kimliği, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasındaki gelişmelerin konu edildiği haberlerde hedef alındı.
|
|
1. Özden Gazetesi, “NE LGBT, NE BAROTE” Köşe yazısında, LGBTİ+’lar ‘mikrop, cinsi bozuk’ gibi olumsuz ifadelerle hedef alınıyor. LGBTİ+’ların varlığı ‘tabiata aykırı’ olarak tanımlanıyor. Söz konusu ifadelerin kullanımıyla LGBTİ+’lar aile, toplum ve çocuklar için 'tehdit' olarak işaret ediliyor. Yazıda eleştirilen çocuk cinselliği ve cinsel özgürlük kavramları LGBTİ+’larla ilişkilendiriliyor. Ancak bu kavramlar çocuk istismarı olarak yorumlanıyor. Bu çerçevede LGBTİ+’lar 'suçlu' olarak işaret edilirken LGBTİ+’ları savunan avukatlar ve barolar da ‘ahlaksızlığı savunmakla’ suçlanıyor. |
|
|
2. Yeni Devir, “YUNAN, ATEŞLE OYNAMAYA DEVAM EDİYOR” Haber, Yunanistan ve ABD’nin Yunanistan’ın Volos şehrinde ortak eğitim tatbikatı yaptıklarını aktarıyor. Yapılan tatbikat ‘küstah bir adım’ olarak nitelendiriliyor ve tatbikat sebebiyle ülkelerin ‘Türkiye düşmanı’ olduğu ifade ediliyor. Söz konusu eylemin sorumluluğu, haber başlığa taşınırken Yunan kimliğine yükleniyor. Başlıkta kullanılan deyimle Yunanların tehdit oluşturduğu algısı pekiştiriliyor ve Yunanlara yönelik savaş söylemi üretiliyor. |
|
8 Ağustos 2023 |
3. Yeni Şafak, “ORGANİZE YAHUDİ TERÖRÜ” Haber, İsrail’de bir gazetenin Batı Şeria’daki olayları ‘organize Yahudi terörü’ olarak yazdığı iddiasını ve siyasilerin açıklamalarını aktarıyor. Ancak, iddianın başlığa ve haber metnine tırnak işareti kullanılmadan aktarılmasıyla nefret söylemi ifadesi başlıkta yeniden üretiliyor. Yahudi kimliği ‘terörle’ ilişkilendiriliyor. Ayrıca, ‘organize’ ifadesiyle Yahudi kimliğine yüklenen eylemlerin sürekli ve planlı olduğu algısı oluşturuluyor. Yahudilere yönelik düşmanlık körükleniyor. |
|
9 Ağustos 2023 |
4. Türkiye, “HIRVATLAR TERÖR ESTİRDİ” Haber, AEK-Dinamo Zagreb maçı öncesinde iki takım taraftarları arasında çıkan olayları aktarıyor. Ancak, söz konusu olay haberleştirilirken bir grubun eylemlerinin sorumluluğu Hırvat kimliğine yükleniyor. Başlıkta kullanılan olumsuz deyimin ve alt başlıkta ifade edilen bir taraftarın öldürülmesi eyleminin Hırvatlarla ilişkilendirilmesiyle nefret söylemi üretiliyor ve Hırvatlara yönelik önyargılar körükleniyor. |
|
10 Ağustos 2023 |
5. Milat, “Yahudiler, yollarda Filistinli avına çıktı” Haber, Filistin’de iki kişinin yolda yürürken bir araçtan açılan ateş sonucu öldürülmesini aktarıyor. Metinde, söz konusu eylemlerin sıklıkla yaşandığı ve bu yıl cinayet oranlarında artış olduğu belirtiliyor. Filistinlilerin maruz kaldığı şiddete ve saldırılara İsrail polisinin tepkisiz kaldığı ifade ediliyor. Ancak, grupların eylemlerinin sorumluluğu haber metninde ve başlıkta Yahudi kimliğine yükleniyor. Haberin başlığında yapılan benzetmeyle Yahudiler şiddetle ilişkilendirilerek hedef gösteriliyor. Suçun kimlikle ilişkilendirilmesi yoluyla Yahudilere yönelik mevcut düşmanlık körükleniyor.
|
|
|
6. Doğru Haber, “SAPIKLIK ÖZGÜRLÜK DEĞİLDİR” Haberde, bir politikacının kongre konuşmasından öne çıkan başlıklar aktarılıyor. Konuşmada, LGBTİ+’ların varlığı ‘sapkınlık’ olarak tanımlanıyor ve LGBTİ+’lar hedef gösteriliyor. Konuşmanın bu kısmında yer alan bir ifade haber başlığına tırnak işareti kullanılmadan taşınıyor. Bu yolla, LGBTİ+’lara yönelik nefret söylemi haber başlığında yeniden üretiliyor. LGBTİ+’ların toplum için tehdit oluşturduğu algısı pekiştiriliyor.
|
|
14 Ağustos 2023 |
7. Milat, “Müslümanlara Alman tehdidi” Haber, Almanya’da Müslüman kuruluşlara tehdit mektupları gönderilmesini aktarıyor. Söz konusu mektupların camilere aylardır gönderildiği ifade ediliyor. Müslüman örgütlerin tehditlere karşı önlem alınmasını talep etmelerine rağmen herhangi bir gelişme olmadığından bahsediliyor. Müslümanların yaşadığı korkunun geçmişte yaşanan eylemlerle de ilişkili olduğu belirtiliyor. Haberde Almanya’da artan İslam karşıtlığına dair bir raporun sonuçlarına da yer veriliyor. Ancak, haber başlığında söz konusu eylemlerin sorumluluğu Alman kimliğine yükleniyor ve Almanlar ‘İslamofobi’ ile ilişkilendiriliyor. Suçun kimlikle ilişkilendirilmesi yoluyla Almanların Müslümanlar için ‘tehdit’ oluşturduğu algısı pekiştiriliyor ve Almanlara yönelik nefret söylemi üretiliyor. |
|
15 Ağustos 2023 |
8. Türkiyede Yeniçağ, “Ruslar, Ukrayna’yı yine roket ve SİHA’larla vuruyor” Haberde, Rusya’nın Odessa kentini roket ve SİHA’larla hedef aldığı aktarılıyor.. Savaş süresince yaşanan olayların sorumlusu olarak metinde Rusya işaret ediliyor. Ancak söz konusu olaylar başlığa taşınırken sorumluluk kimliğe yükleniyor. Başlıkta, Rus kimliği şiddetle ilişkilendiriliyor ve ‘yine’ ifadesiyle eylemlerin devamlılık taşıdığı vurgulanıyor. Tehdit olarak işaret edilen Ruslar hedef gösteriliyor.
|
|
|
Köşe yazısında, Suriye ve Ukrayna’dan gelen mültecilerin Türkiye’deki görünürlükleri konu ediliyor. Savaşlarda yaşananların sonuçlarını Türkiye’nin ödediği ifade edilirken mülteci statüsünün zorluklarına değinilmiyor. Ukrayna’dan gelen mültecilerin Antalya’da korsan taksicilik yaptıkları ve satın aldıkları evlerde pansiyonculuk yaptıkları iddialarına yer veriliyor. Bu örnekler üzerinden mültecilerin Türkiye’deki insanların ‘değerlerine ve emeklerine göz diktikleri’ ifade ediliyor. İşsizlik sorununun kaynağı olarak mülteci politikaları değil mülteciler işaret ediliyor. Tehdit olarak işaret edilen mültecilere yönelik önyargılar körükleniyor. |
|
21 Ağustos 2023 |
10. Haber Güneş (Kıbrıs), “Rumlar Hadlerini Bilecek” Köşe yazısında, 1963 yılından itibaren GKRY ve KKTC arasında yaşanan bazı olaylar ve BM’nin söz konusu olaylara yaklaşımı konu ediliyor. 1963-1974 yılları arasında Kıbrıs’ta yaşananların sorumluluğu Rum kimliğine yükleniyor ve Rum kimliği ‘katliamla’ ilişkilendiriliyor. Bu ifadeyle, Rum kimliğinin tehdit oluşturduğu algısı pekiştiriliyor. Başlıkta, Rumlara verilen mesajla ve metinde Rumların ‘katliamla’ ilişkilendirilmesi yoluyla savaş söylemi üretiliyor. Rumlara yönelik düşmanlık körükleniyor.
|
|
21 Ağustos 2023
|
11. Kocaeli Yeni Haber, “GÖÇMEN İSTİLASI!” Köşe yazısı, İstanbul’da yaşanan demografik değişime dair yazarın gözlemlerini aktarıyor. Yazıda, Suriyeli ve Afgan mültecilerin turistik mekânlardaki görünürlüğü ve Arapça konuşulması sorunsallaştırılıyor. Yazının devamında mültecilere yönelik doğru bilinen yanlışlar yeniden üretiliyor ve mültecilerin Türkiye vatandaşlarının sahip olmadığı ayrıcalıklara sahip olduğu iddia ediliyor. Mültecilerin varlığı ‘istila’ olarak yorumlanıyor ve mültecilerin toplum için 'tehdit' oluşturduğu algısı pekiştiriliyor. |
|
22 Ağustos 2023 |
12. Milat, “RUMLAR PİLE’Yİ işgal etmek istiyor” Haberde, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Pile’ye yol yapmasına BM tarafından izin verilmemesine dair bir siyasinin açıklamaları aktarılıyor. Açıklamada, Pile’nin Rum köyü olması istendiği ve BM’nin de Güney Kıbrıs Rum Kesimi’nden etkilendiği için yol yapımına izin verilmediği iddiası yer alıyor. Ancak, söz konusu açıklama haber başlığına taşınırken Rumlar ‘işgalcilikle’ ilişkilendiriliyor. Açıklamaların başlığa tırnak işareti kullanılmadan taşınmasıyla Rumlar hedef gösteriliyor. |
|
22 Ağustos 2023 |
13. Türkiye, “Ermeniler ekimde yeniden saldıracak” Haber, Ermenistan’ın Eylül-Ekim aylarında Laçin’de Azerbaycan’a saldıracağı iddiasını aktarıyor. Söz konusu iddia, Rusya-Azerbaycan-Ermenistan arasında imzalanan anlaşmaya Ermenistan’ın uymayarak Laçin Koridoru’na silah ve asker taşımaya devam ettiğini belirten açıklamalarla destekleniyor. Metinde yer alan bu açıklamalar ‘Ermeni kışkırtması’ olarak isimlendiriliyor. Sıkça karşımıza çıkan ‘kışkırtma’ ifadesinin kullanımıyla Ermeni kimliği hedef gösteriliyor. Ayrıca, haber başlığa taşınırken iddia edilen eylemlerin sorumluluğu Ermeni kimliğine yükleniyor ve Ermeniler şiddetle ilişkilendiriliyor. Başlıktaki ‘yeniden’ ifadesiyle Ermenilerin saldırma potansiyeli olduğu, daha önce de saldırı düzenledikleri iddiaları vurgulanıyor. Haberde ve başlıkta üretilen savaş söylemiyle Ermenilere yönelik nefret söylemi üretiliyor. |
|
|
14. Milat, “Yunan zulmü raporla gözler önüne serildi” Haber, Yunanistan ordusunun Sakarya Meydan Muharebesi’ndeki eylemlerinin o dönemde Tetkik-i Mezalim Heyeti tarafından tutulan raporda anlatıldığını aktarıyor. Ayrıca haberde Polatlı Tarihi Alanlar Tanıtım Merkezi Koordinatörü ile yapılan görüşmeye yer veriliyor. Görüşmeden bir kısım, başlıkta tırnak işareti kullanılmadan aktarılıyor. Anlatılan eylemlerin sorumluluğu Yunan kimliğine yükleniyor. Yunanların şiddetle ilişkilendirilmesiyle nefret söylemi üretiliyor. |
|
|
15. Diriliş Postası, “Sivil uçaklar Ermeni terörünün hedefinde” Haber, Azerbaycan Savunma Bakanlığı’nın Karabağ’da Ermeni silahlı grupların sivil uçakları hedef aldığını belirten açıklamasını aktarıyor. Haber metninde söz konusu eylemlerin yasal olmadığına ve herhangi bir önlem alınmadığına değiniliyor. Haber başlığa taşınırken eylemlerin sorumluluğu Ermeni kimliğine yükleniyor. Ermeni kimliği, nefret söyleminin üretilmesinde kalıplaşan ifadelerden ‘terör’ kelimesiyle ilişkilendiriliyor. Suçun kimlikle ilişkilendirilmesi yoluyla Ermenilere yönelik düşmanlık körükleniyor. |
|
29 Ağustos 2023 |
16. Karar, “Suudiler yüzlerce Etiyopyalıyı öldürdü Sınırda Katliam” Haberde, İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün raporuna göre Suudi Arabistan sınır polisinin Yemen'deki iç savaştan kaçan Etiyopyalı sivillere saldırı düzenlediği iddiası aktarılıyor. İddialara ilişkin uydu görüntülerinin bulunduğu, göçmenlerle konuşulduğu ve BM’nin konuyla ilgili ABD’ye bir rapor sunduğu aktarılıyor. Ancak, söz konusu olaylar başlığa taşınırken sorumluluk kimliğe genelleniyor ve Suudi kimliği suçla ilişkilendiriliyor. Suudilere yönelik önyargılar pekiştiriliyor. |
|
|
Haber, 28 Ağustos tarihinde Yunanistan’da bazı medya kuruluşları ve sosyal medyada paylaşılan bir haberi ve bu habere verilen cevabı konu ediniyor. Söz konusu haberde, Yunanistan sahil güvenlik ekiplerinin Midilli yakınlarında mültecileri kurtardığı ancak Türkiye’nin sahil güvenlik ekiplerinin kurtarma operasyonu yapmadığı ve ölen mültecilerin olduğu iddia ediliyor. Haberin devamında Sahil Güvenlik Komutanlığı’nın iddialara verdiği cevap aktarılıyor. Ancak, başlıkta Yunanistan’a ait olduğu iddia edilen eylemlerin sorumluluğu Yunan kimliğine yükleniyor. Kullanılan olumsuz sıfatla Yunan kimliği hedef gösteriliyor ve Yunanlara yönelik önyargılar körükleniyor. |
Bu proje Avrupa Birliği tarafından finanse edilmektedir.
