Basında Nefret Söylemi: 2021'in Kasım Ayından Seçtiklerimiz, yazılı basında ulusal, etnik ve dini grupları hedef alan ve nefret söylemi içeren haber ve köşe yazılarından aylık bir seçki sunuyor. Gündem ile ilgili nefret söylemi içeren haberlerden bir seçki eleştirel söylem analizi yöntemiyle inceleniyor ve raporlanıyor. Bu seçkiyle yazılı basında yaygınlaşan nefret söylemi üretimi hakkında farkındalık oluşturulması, Türkiye yazılı basınında sistematik olarak nefret söyleminin hedefi olan gruplara dikkat çekilmesi hedefleniyor.
Yeni Akit gazetesinin "Pompeo, Atina'da Yunan Ağzıyla Konuştu" başlıklı haberinde, ABD'nin eski Dışişleri Bakanı verdiği demeçler üzerinden Yunan kimliği ile ilişkilendiriliyor. Yunan kimliği bir aşağılama ve düşmanlık öğesi olarak kullanılıyor. Kimliğe olumsuz çağrışımlar atfedilerek var olan düşmanlık söylemi pekiştiriliyor.
Türkiye gazetesinin "Bosna'da Sırp fitnesi" başlıklı haberinde, Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi üyesinin açıklamalarına yer verilirken Sırp kimliği tehdit olarak işaret ediliyor. Bu tehdit, Sırpların savaşa hazırlandığı iddiası ile birlikte verilerek kimliğe yönelik düşmanlık körükleniyor.
Ege Telgraf gazetesinin “Yine Yunan Geri İtiyor Yine Biz Kurtarıyoruz” başlıklı haberinde, mültecilerin sınırı geçişinin engellenmesi Yunan kimliğine referansla konu ediliyor. Yunan kimliği karşısında konumlandırılan Türk kimliği ise 'kurtarıcı' olarak resmediliyor. Bu yolla, var olan ön yargılar pekiştirilerek kimlikler arasında bir ahlaki hiyerarşi oluşturulmaya çalışılıyor, düşmanlık körükleniyor.
İnegöl Yıldırım gazetesinde “Karabağ Zaferi Coşkuyla Kutlandı” başlığıyla yayınlanan haber Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki savaşı konu ediyor. Karabağ’da yaşananları “Ermeni işgali” olarak başlığa taşıyan haber, bu ifade ile iki devlet arasındaki çatışmanın sorumluluğunu Ermeni kimliğine yüklüyor. Haber bu yolla, Ermenileri hedef gösteriyor ve kimliğe yönelik düşmanlığı meşrulaştırıyor.
Yeni akit gazetesinde “Yahudilerin Filistinlilere ırkçı saldırısı bitmiyor” başlığıyla yayınlanan haber Yahudi kimliğini içine alan bir genelleme ile yaşananların sorumluluğunu Yahudilere mal ediyor. Haber, tüm Yahudileri “ırkçılık” ile itham ederek, kimliğe yönelik önyargıların ve düşmanlığın körüklenmesine neden oluyor.
Yeni Akit gazetesinde “Yunan, Ege’de Bela Arıyor” başlığıyla yayınlanan haber Türkiye ve Yunanistan arasındaki Ege Denizi karasuları sınırlarına dair gerilimi konu ediniyor. Yunan kimliğini tehdit olarak konumlandıran haber, “Yunan kaşınıyor” ve “bela arıyor” gibi saldırgan bir üslup kullanarak Yunan kimliğini hedef gösteriyor.
Yeni Akit gazetesinde “Rum-Yunan Saldırganlığı Asla Sonuç Alamayacak” başlığıyla yayınlanan haberde, Ak Parti sözcüsü Ömer Çelik’in KKTC’nin 38. kuruluş yıldönümü ile ilgili ifadelerinin haber başlığına tırnaksız olarak taşınması ve “Rum-Yunan Saldırganlığı” kelimelerinin öne çıkarılması bu kimliklere yönelik ön yargıların artmasına sebep oluyor. Kimliklere yönelik düşmanlık algısı körükleniyor.
Yeni Asır gazetesinde “Yine Yunan Zulmü Yine Türk Şefkati” başlığıyla yayınlanan haber Yunanistan güvenlik güçlerinin mültecilere yönelik müdahalesini konu ediyor. Yaşanan insan hakları ihlali haber başlığına Yunan kimliği vurgulanarak taşınıyor. Yunan kimliği şiddet ve zulümle ilişkilendiriliyor, kimliğe yönelik kin ve düşmanlık körükleniyor. “Yunan Zulmü”ne karşılık “Türk şefkati” ifadesi ile iki kimlik arasında ahlaki bir hiyerarşi oluşturularak toplumlar arası kutuplaşma pekiştiriliyor.
Adapazarı Akşam Haberleri gazetesinde “Suriyeli Mülteci Dehşet Saçtı” başlıklı haberinde bahsedilen saldırı iddiası, suçun kimlikle ilişkisi olmamasına rağmen Suriyeli kimliği ile öne çıkarılarak aktarılıyor. Haber, olayı tümüyle açıklamamasının yanı sıra, kimlik vurgusu ile mültecileri suçlan ayrımcı bir dil kullanıyor. Haber kimliği şiddet ve saldırganlıkla ilişkilendirerek, Suriyelilere yönelik olumsuz önyargıları pekiştiriyor.
Günebakış gazetesinde “Yunan Hiç İnsan Olmadı Ki” başlığıyla yayınlanan haber, Yunanistan sahil güvenlik ekiplerinin mültecilere yönelik insan hakları ihlallerini konu ediyor. Hak ihlaline odaklanmak yerine olayın sorumluluğunu Yunan kimliğine yüklüyor. Başlık ırkçı bir söylemle, Yunan kimliğini insandışılaştırıyor, ahlaki açıdan aşağı bir seviyede gösteriyor, itibarsızlaştırıyor.
Diriliş Postası gazetesinde “Sırplar Dayton’a İmza Koymadı” başlığıyla yayınlanan haberde, politika yapıcıların sorumluluğu görmezden gelinerek başlıkta Sırp kimliği öne çıkarılıyor. Sırpların “savaş yanlısı” olduğu belirtilerek kimlik şiddetle ilişkilendiriliyor ve bir ‘tehdit’ olarak kodlanıyor. Metinde Bosna Savaşı’nın sorumluluğu genelleme ile Sırp kimliğine yüklenerek, bir kimliğe yönelik düşmanlık algısı pekiştiriliyor.
Hakimiyet (Elazığ) gazetesinde “Allah Kimseyi Sapık Yaratmaz ve Saptırmaz” başlığıyla yayınlanan köşe yazısı, LGBTİ+’lara yönelik yaygın bir nefret söylemi olarak kullanılan “sapkınlık” vurgusuyla veriliyor. LGBTİ+’ların dernekleşme ve örgütlenme özgürlüğü bir sorunmuş gibi gösteriliyor ve LGBTİ+’lara yönelik “her türlü ıslah, nasihat ve tebliğ yoluna” gidilmesi gerektiği savunuluyor. Yine, LGBTİ+’ları “ahlaksız” olarak resmeden yazı dinsel referanslara dayanarak Türkiye’deki toplumsal sorunlardan kurtulma yollarından biri olarak “ahlaksızlığın” karşısında olunması gerektiğini iddia ediyor. Bu, LGBTİ+’ların toplumsal sorunların bir nedeni olarak gösterilmesine yol açıyor ve LGBTİ+’lara karşı olmanın bu toplumsal sorunları çözeceği mesajını veriyor. Köşe yazısı bu yolla, kimliğe yönelik ön yargıları arttırıyor, insan hakları ihlallerini meşru gösteriyor.
