Basında Nefret Söylemi: Ocak Ayından Seçtiklerimiz

2023'ün Ocak ayında yazılı basında ulusal, etnik ve dinî kimlik gruplarını ve LGBTİ+’ları hedef alarak nefret söylemi içeren haber ve köşe yazılarını eleştirel söylem analiziyle inceledik. “Basında Nefret Söylemi: Ocak Ayından Seçtiklerimiz” ile haber kupürlerine ve detaylı analizlerine erişebilirsiniz.

Ocak ayında Türkiye yazılı basınında;

LGBTİ+’ların görünürlükleri sorunlaştırılarak ‘gençlik ve aile yapısı’ için tehdit oluşturdukları iddia edildi ve LGBTİ+’lar, cinsel kimlik ve cinsel yönelimlerinden dolayı hedef alınarak homofobik söylem üretildi.
Toplumsal düzen için tehdit oluşturdukları algısı yaratılarak Afgan ve Suriyeli kimlikleri nefret söyleminin hedefi oldu.
Yunanistan'ın göçmenlere yönelik uyguladığı hak ihlalleri sebebiyle Yunan kimliği şiddetle ilişkilendirilerek olumsuz ifadelerle anıldı.
Yahudi kimliği saldırganlıkla ilişkilendirilerek şiddet olaylarının sorumlusu olarak işaret edildi.

3 Ocak 2023	1. Aydınlık, “LGBT dayatması İBB metrolarında” Haber, İstanbul metro hatlarında Uluslararası Af Örgütü’nün tanıtım videolarının yayımlanmasını ve söz konusu videolar hakkında siyasilerin görüşlerini paylaşmasını konu ediyor. Videolarda LGBTİ+ hakları için düzenlenen imza kampanyalarının yer alması, haber başlığında “dayatma” şeklinde nitelendiriliyor. LGBTİ+’ların hak arama yürüyüşlerinden görüntülerin olması ve LGBTİ+ bayraklarının görünür olması sorunsallaştırılıyor. Cis-heteronormatif cinsel kimlikler ve yönelimler dışındakilerin ‘aile, devlet ve Mehmetçik düşmanı’ olduğu iddia edilerek LGBTİ+lara yönelik mevcut düşmanlık körükleniyor.
4 Ocak 2023	2. Akşam, “Yunan haydutluğu İHA’ya takıldı” Haber, göçmenlerin yer aldığı botun Yunanistan Sahil güvenlik ekipleri tarafından Türkiye karasularına geri itilmesininin deniz kuvvetlerine ait İHA tarafından görüntülenmesini konu ediniyor. Bir grup tarafından göçmenlere uygulanan hak ihlalleri Yunan kimliğine ‘haydutluk’ ifadesiyle ilişkilendirilerek genelleniyor. Kimliğin suçla ilişkilendirilmesi yoluyla Yunanlara yönelik önyargılar pekiştiriliyor.
5 Ocak 2023	3. Yeni Şafak, “Yahudi teröristler Kudüs’te Hristiyan mezarlığını tahrip etti” Haber, Doğu Kudüs’te Yahudi bir grup tarafından Protestan Hıristiyan mezarlığına saldırıldığını ve Kudüs Piskoposluk İdaresi’nin konuyla ilgili yazılı açıklamasını aktarıyor. Haber başlığında, bir grup tarafından uygulanan eylemlerin sorumluluğu Yahudi kimliğine kimliğin şiddetle ilişkilendirilmesi yoluyla taşınıyor. Tehdit olarak işaret edilen Yahudilere yönelik mevcut önyargılar pekiştiriliyor.
9 Ocak 2023	4. Türkiye’de Yeniçağ, “SANKİ DOĞURMAK İÇİN TÜRKİYE’YE GELMİŞLER” Haberde, Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı’nın Suriye'den gelen kadınların doğum oranını konu edinen açıklaması aktarılıyor. Suriye’den gelen göçmen kadınların doğum oranının Türkiyeli kadınlara oranla yüksek olması problem olarak işaret ediliyor. Ayrıca, genel seçimlerde Suriye’den gelen kişilerin oy kullanacak olması ve seçmen sayısının artması vurgulanarak Suriyeli kimliği tehdit olarak işaret ediliyor. Göçmenlere yönelik önyargılar pekiştirilirken, göçmenlerin topluma eşit katılım hakları göz ardı ediliyor.
11 Ocak 2023	5. Yeni Şafak, “Rum ağzıyla konuştu” Haber, Almanya Dışişleri Bakanı’nın Almanya ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ilişkilerine dair yaptığı açıklamayı konu ediniyor. Bakanın açıklaması haberleştirilirken başlıktaki 'Rum ağzı' ifadesiyle Rum kimliği hakaret ve aşağılama ögesi olarak kullanılıyor. Kimliğe olumsuz çağrışımlar atfedilerek Rumlara yönelik önyargılar körükleniyor ve nefret söylemi üretiliyor.
13 Ocak 2023	6. Türkiye, “Yunan’ın sinsi zihniyetine tepki” Haber, İskeçe’nin Horozlu Köyü’nde yer alan ormanlık alanın temizlenmesi sırasında Osmanlı dönemine ait mezar taşlarının bulunduğuna ve taşların tahrip edildiğine yönelik milletvekilinin açıklamasını konu ediniyor. Mezarlıkların bulunduğu alanda belediyenin futbol sahası yapacak olmasını Türk izlerinin silinmeye çalışılması olarak yorumlayan haber, Yunan kimliğini Türk kimliği için bir tehdit olarak gösteriyor. Haber başlığındaki 'Yunan’ın sinsi zihniyeti' ifadesiyle olumsuz bir sıfat kimliğe genellenerek nefret söylemi üretiliyor. Yunan kimliği hedef alınırken iki kimlik arasındaki düşmanlık pekiştiriliyor.
19 Ocak 2023	7. Burası Çanakkale Gazetesi, “Çanakkale’yi Afganlar mı zehirliyor?” Haber, Çanakkale’de artan uyuşturucu kullanımını ve uyuşturucu üretiminde Afganistanlı kişilerin rol aldığı iddiasını aktarıyor. Söz konusu iddia aktarılırken haber başlığında ve içeriğinde Afgan kimliği hedef gösteriliyor. Kimliğin suçla ilişkisi olmamasına rağmen Afganlar suçla ilişkilendiriliyor. Afganların toplum düzeni için tehdit oluşturduğu algısı körüklenerek mevcut önyargılar pekiştiriliyor.
21 Ocak 2023	8. Milat, “İNGİLİZ OYUNU!” Haberde, İngiltere merkezli Economist dergisinin Türkiye’de yapılacak seçimleri konu edinmesi sorunsallaştırıyor. Dergideki yazılı ve görsel ifadeler eleştirilirken haber başlığında İngiliz kimliği olumsuz atıfların kullanılması yoluyla hedef gösteriliyor. Kimlik potansiyel bir tehlike olarak işaret ediliyor ve İngilizlere yönelik olumsuz algılar pekiştiriliyor.
18 Ocak 2023	9. Korkusuz, “Yunan ölüme itti Türk askeri kurtardı” Haberde, Bodrum açıklarında Yunanistan sahil güvenlik ekipleri tarafından mültecilerin Türkiye karasularına geri itilmesi aktarılıyor. Söz konusu insan hakları ihlallerinin sorumluluğu Yunan kimliğine yükleniyor. Yunan kimliğinin karşısında Türk kimliği ‘kurtarıcı’ olarak resmediliyor ve iki kimlik arasında hiyerarşik ilişki oluşturularak Yunanlar düşmanlaştırılıyor.
25 Ocak 2023	10. Milat, “Kırım Tatarlarına Rus zulmü” Rusya Federal Güvenlik Servisi’nin Kırım Tatar Türklerinin evlerine operasyon düzenlediğini ve altı kişinin gözaltına alındığını iddia eden haber, başlığında grubun eylemini kimliğe genelliyor. Haber başlığında 'zulüm' ifadesinin kimliğe atfedilmesiyle kimlik şiddetle ilişkilendiriliyor. Bu yolla, Ruslar tehdit olarak işaret ediliyor ve kimlik düşmanlaştırılıyor.
27 Ocak 2023	11. Türkiye, “BATILI ÜLKELER SAPKINLIĞI FONLUYOR LGBT’Yİ PARAYA BOĞUYORLAR” Haber, Türkiye’de LGBTİ+ hakları alanında çalışan dernekleri ve söz konusu derneklerin finansal destek almalarını sorunsallaştırıyor. Türkiye’deki anayasa değişikliğinin toplumun her kesimi tarafından desteklendiğini iddia eden haber, cis-heteronormatif cinsel kimlikler ve yönelimler dışındaki cinsel yönelim ve cinsiyet kimliklerinin tehlike olduğunu vurguluyor. ‘Sapkınlık’ olarak nitelendirerek LGBTİ+’lara yönelik mevcut önyargıları körüklüyor.
25 Ocak 2023	12. Sözcü, “Afgan çoban dehşet saçtı” Ağrı’da yaşanan cinayeti konu edinen haber, başlığında ve metninde suçun kimlikle ilişkisi olmamasına rağmen Afgan kimliğini vurguluyor. Kimliğin vurgulanmasıyla Afganların toplum düzeni için tehdit oluşturduğu algısı pekiştiriliyor ve göçmenlere yönelik mevcut önyargılar körükleniyor.
30 Ocak 2023	13. Yeni Asır, “Yahudiler Batı Şeria’da Filistinli genci öldürdü” Haber, Batı Şeria bölgesinde yaşanan şiddet olayları sonucunda Filistinli bir kişinin hayatını kaybettiğini aktarıyor. Haber başlığında, söz konusu cinayetin sorumluluğu Yahudi kimliğine yükleniyor ve kimlik saldırganlıkla ilişkilendirilerek hedef gösteriliyor. Bu yolla, Yahudilere yönelik mevcut düşmanlık algısı ve önyargılar pekiştiriliyor.