2023'ün Nisan ayında yazılı basında ulusal, etnik ve dinî kimlik gruplarını, LGBTİ+’ları ve kadınları hedef alarak nefret söylemi içeren haber ve köşe yazılarını eleştirel söylem analiziyle inceledik. “Basında Nefret Söylemi: Nisan Ayından Seçtiklerimiz” ile haber kupürlerine ve detaylı analizlerine erişebilirsiniz. 

Nisan ayında Türkiye yazılı basınında;

  • Hindistan’da Müslümanlara yönelik düzenlendiği iddia edilen şiddet olaylarının sorumlusu olarak Hindular hedef gösterildi ve kimlik şiddetle ilişkilendirildi.
  • Bir grup tarafından yapılan eylemlerin sorumluluğu olumsuz atıflar kullanılarak Yahudi kimliğine yüklendi ve kimlik saldırgan olarak işaret edildi.
  • Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki gerginliği aktaran ve Ermeni Soykırımı anmalarını konu edinen haberlerde, Ermeni kimliği önyargı ve düşmanlığı pekiştiren ifadelerle anıldı.
  • Suçun kimlikle ilişkilendirilmesi yoluyla ve Suriye'den göç eden kişi sayısı sorunsallaştırılarak, mültecilerin toplumsal düzen için tehdit oluşturdukları algısı pekiştirildi.
  • Yunan kimliği, Yunanistan'ın göçmenlere yönelik uyguladığı devlet politikaları sebebiyle şiddetle ilişkilendirildi.
 

3 Nisan 2023

1. Yeni Akit, “HİNDU VANDALİZMİ”
Haber, Hindistan’ın Bihar kentinde yer alan cami ve medreseye bir grup tarafından saldırıldığı iddiasını aktarıyor. Metnin genelinde olayların sorumluluğunun bir gruba ait olduğu vurgulanırken metinde de geçen “Hindu Vandalizmi” ifadesiyle grubun eylemlerinin sorumluluğu Hindu kimliğine yükleniyor ve kimlik saldırganlıkla ilişkilendirilerek hedef gösteriliyor. Grubun eylemlerine Hindu polisinin müdahale etmediği ve Karnataka kentinde Müslüman bir tüccarın öldürüldüğü iddiaları aktarılıyor. Bu yolla, Hinduların Müslümanlar için tehdit oluşturduğu algısı pekiştiriliyor ve kimliğe yönelik düşmanlık körükleniyor.

 

4 Nisan 2023

2. Diriliş Postası, “Ermeni mayını şehit etti”
Haber, Azerbaycan Savunma Bakanlığı’nın Terter kentinde 2. Karabağ Savaşı döneminden kaldığı iddia edilen mayınların patlaması sonucunda bir askerin öldüğünü konu edinen açıklamasını aktarıyor. Söz konusu açıklama haberleştirilirken başlıktaki ‘Ermeni mayını’ ifadesiyle kimlik şiddetle ilişkilendiriliyor ve tehdit unsuru olarak işaret ediliyor. Ermenilere yönelik mevcut önyargılar ve düşmanlık algısı pekiştiriliyor. 

 
5 Nisan 2023

3. Yeni Kıroba, “Suriyeli işçi arkadaşını bıçakladı”
Haber, Aydın’ın Kuyucak ilçesinde iki kişi arasında yaşanan bıçaklı kavga olayını ve kavga sonucunda bir kişinin hayatını kaybettiğini aktarıyor. Ancak, söz konusu olay haberleştirilirken haber başlığında ve içeriğinde suçun kimlikle ilişkisi olmamasına rağmen Suriyeli kimliği vurgulanıyor. Suriyelilerin toplumsal düzen için tehdit oluşturduğu algısı pekiştiriliyor ve mültecilere yönelik mevcut önyargılar körükleniyor. 

 
6 Nisan 2023

4. Gaziantep’te Zafer Gazetesi, “ARTIK MİLLÎ GÜVENLİK SORUNU”
Haber, Gaziantep’te bir evde yaşandığı iddia edilen hırsızlık sonrasında yaralanan kişiyle yapılan röportajı ve bir milletvekili aday adayının konuyla ilgili açıklamasını konu ediniyor. Haberde, yaralanan kişinin ifadeleri aktarılırken hırsızın Suriyeli olduğu bilgisi teyit edilmeden aktarılıyor. Suçun kimlikle ilişkisi olmamasına rağmen Suriyeli kimliği vurgulanıyor. Siyasetçinin açıklamasında Suriyelilere yönelik üretilen nefret söylemi haber metninde eleştirilmiyor. Başlıktaki ifadeyle Suriyeli kimliğine yönelik önyargılar körükleniyor ve Suriyeliler tehdit olarak işaret ediliyor. 

 
9 Nisan 2023

5. Yeni Akit, “Yahudiler yine Filistinlilere saldırdı”
Haberde, Price Tag isimli örgütün üyeleri tarafından Filistinlilere ait araçlara zarar verdikleri ve kamusal alandaki duvarlara ırkçı yazılar yazdıkları iddia ediliyor. Söz konusu olay haber başlığına taşınırken bir grubun yapmış olduğu eylemler, kimliğe genelleniyor ve Yahudi kimliği saldırganlıkla ilişkilendiriliyor.  Başlıktaki 'yine' ifadesiyle söz konusu olayın devamlılığına vurgu yapılıyor ve Yahudilerin tehdit oluşturduğu algısı pekiştiriliyor. Yahudilere yönelik mevcut önyargılar ve düşmanlık algısı körükleniyor. 

 
10 Nisan 2023

6. Yeni Mesaj, “Yahudiler rahat durmuyor”
Haber, Doğu Kudüs’te bir grup tarafından Mescid-i Aksa’ya baskın düzenlendiğini konu ediniyor. Haber başlığında grubun eylemlerinin sorumluluğu kimliğe yükleniyor ve Yahudiler saldırgan olarak işaret ediliyor. Haber içeriğinde Yahudi bir grubun Hamursuz Bayramı sırasında Mescid-i Aksa’ya baskın çağrısı yaptığı hatırlatılıyor ve İsrail polisinin Filistinli kişilere müdahale ettiği aktarılıyor. Bu yolla, Yahudilere yönelik mevcut düşmanlık algısı ve önyargılar pekiştiriliyor.

 

12 Nisan 2023

7. Yeni Akit, “Barbar Yunan’ın ölüme gönderdiği 75 göçmeni sahil güvenlik kurtardı”
Haber, Ege Denizi açıklarında Yunanistan Sahil Güvenlik ekipleri tarafından göçmenlerin yer aldığı botların Türkiye karasularına geri itilmesini konu ediniyor. Türkiye Sahil Güvenlik ekiplerinin kurtardığı kişi sayısı paylaşılıyor. Haber başlığında, sahil güvenlik ekiplerinin eylemlerinin sorumluluğu olumsuz sıfat kullanımıyla Yunan kimliğine genelleniyor ve Yunanlar şiddetle ilişkilendirilerek hedef gösteriliyor. Yunan kimliğinin karşısına Türk kimliği kurtarıcı olarak konumlandırılıyor ve kimlikler arası hiyerarşik bir ilişki kuruluyor. Yunanlara yönelik mevcut önyargılar ve düşmanlık algısı pekiştiriliyor. 

 
12 Nisan 2023

8. Yeni Şafak, “Laçın’da Ermeni tahriki”
Haber, Ermenistan ve Azerbaycan sınırında iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında yaşanan eylemleri konu ediniyor. Haberde Azerbaycan Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklama aktarılırken iki ülke arasında yaşanan gerginliğin sorumlusu olarak Ermeni kimliği işaret ediliyor. Haber başlığında Ermeni kimliği ‘tahrik’ ile ilişkilendiriliyor ve olumsuz sıfat kullanımıyla hedef gösteriliyor. Ermenilere yönelik mevcut düşmanlık körükleniyor. 

 
12 Nisan 2023

9. Akşam, “ERMENİLER ATEŞ AÇTI: 3 AZERİ ASKER ŞEHİT”
Haberde, Azerbaycan Savunma Bakanlığı’nın Ermenistan ve Azerbaycan silahlı kuvvetleri arasında yaşanan şiddet olayları hakkında yaptığı açıklama aktarılıyor. İki ülke arasındaki politikaların sorumlusu olarak kimlik hedef gösteriliyor. Haber başlığında, Ermeni kimliği şiddetle ilişkilendiriliyor. Bu yolla, Ermenilere yönelik mevcut düşmanlık algısı pekiştiriliyor. 

 
16 Nisan 2023 

10. Yeni Akit, “KAHPE ERMENİ AZERİ BAYRAĞINI YAKTI”
Haber, Yerevan’da düzenlenen Avrupa Halter Şampiyonası açılış töreni sırasında Azerbaycan bayrağının bir izleyici tarafından yakılmasını ve yaşananlar sonrasında Azerbaycan takımının şampiyonadan çekilme kararı aldığını konu ediniyor. Olay haberleştirilirken, Ermenistan-Azerbaycan arasındaki tarihî olaylar hatırlatılıyor ve Ermenilerin Karabağ Savaşı’nı ‘sindiremediği’ iddia edilerek, bu iddia açılış töreninde yaşananlarla ilişkilendiriliyor. Ayrıca, söz konusu olayın Ermenistan basınında yer alması sorunsallaştırılıyor ve basında bayrağı yakan kişinin ‘kahraman’ olarak ilan edildiği aktarılıyor. Haber başlığında, eylemin sorumluluğu kimliğe olumsuz sıfat kullanımıyla yükleniyor. Bu yolla, Ermenilere yönelik mevcut düşmanlık pekiştiriliyor. 

 

17 Nisan 2023

11. Milliyet, “Yunan işkencesi Barış’ı öldürmüş”
Haber, Türkiye’den Yunanistan’a düzensiz yollarla geçen Türkiyeli göçmenin Yunanistan ekipleri tarafından işkence edilip öldürüldüğü iddiasını konu ediniyor. Haberde, hazırlanan adli tıp raporu ve şiddete tanıklık eden göçmenlerin ifadeleri aktarılıyor. Yunanistan’ın göçmenlere uyguladığı devlet politikalarının sorumlusu olarak kimlik hedef gösteriliyor. Haber başlığında Yunan kimliği şiddetle ilişkilendiriliyor. Bu yolla, Yunanlara yönelik mevcut önyargılar körükleniyor.

 

20 Nisan 2023

12. Korkusuz, “Suriyeli öğrencinin yazılı kağıdı”
Köşe yazısında, iktidarın göçmen politikaları eleştirilirken Türkiye’de yaşayan Suriyeliler hedef gösteriliyor. İç savaş nedeniyle Türkiye’ye göç etmek zorunda kalan kişilerin kendi ülkelerinde, hiçbir tehlikeye maruz kalmadıkları aktarılıyor ve Türkiye’de kalmaları, ‘tercih’ olarak tanımlanıyor. İçerikte, Suriye’den gelen nüfus sayısı ve Suriyeli kadınların doğum oranları sorunsallaştırılıyor. Lisede okuyan Suriyeli bir öğrenciye ait olduğu iddia edilen sınav kağıdı paylaşılıyor ve öğrencinin verdiği cevapların ‘inanç sistemini sarsacağı’ vurgulanıyor. Suriyelilerin varlığının potansiyel bir tehdit oluşturduğu savunuluyor. Suriye'den gelen kişilerin, Türkiye vatandaşlarına tanınmayan haklardan yararlandıkları iddia ediliyor. Söz konusu haklar hakkında bilgi verilmiyor ve muğlak bir iddia savunuluyor. Bu yolla, mültecilere yönelik önyargılar pekiştiriliyor ve düşmanlık körükleniyor.

 

23 Nisan 2023

13. Diriliş Postası, “Müslümanlara Hint zulmü”
Haberde, Hindistan’ın Keşmir bölgesinde yer alan bir camide Müslümanların bayram namazı kılmalarına izin verilmediği iddiası aktarılıyor. Hindistan yönetimi tarafından bölgede yaşayan Müslüman nüfusa yönelik uygulanan ayrımcı politikaların sorumlusu olarak Hindu kimliği işaret ediliyor. Haber başlığında ve içeriğinde kimlik şiddetle ilişkilendiriliyor ve Hinduların, Müslümanlar için tehdit oluşturduğu algısı pekiştiriliyor. Hindulara yönelik mevcut düşmanlık algısı körükleniyor. 

 


23 Nisan 2023

14. Ayrıntılı Haber, “Fitne asrı ve eşcinsel sapkınlık”
Köşe yazısında, bir milletvekilinin İstanbul Sözleşmesi hakkında yaptığı açıklama referans gösterilerek cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği hedef alınıyor ve homofobik söylem üretiliyor. Lût kavmiyle ilişkilendirilen LGBTİ+’ların, Kur’an’dan yapılan alıntılarla ‘toplum ahlakı, çocuklar ve aile yapısı’ için tehlikeli oldukları aktarılıyor. Diyanet İşleri Başkanı’nın LGBTİ+’lara yönelik tutumu savunuluyor ve cis-heteronormatif cinsel kimlikler ve yönelimler dışındakiler ‘sapkın’ olarak nitelendiriliyor. Ayrıca, LGBTİ+ hakları alanında faaliyet yürüten sivil toplum kuruluşları ve siyasi partiler eleştiriliyor. LGBTİ+’lara yönelik mevcut düşmanlık algısı körükleniyor. 

 

24 Nisan 2023

15. Sabah, “GERÇEK SOYKIRIM TÜRKLERE YAPILDI”
Haber, Ermeni Soykırımı hakkında bir akademisyenin açıklamasını konu ediniyor. Ancak akademisyenin cevaplarında geçen nefret söylemi ifadeleri haber içeriğinde yeniden üretiliyor. Söz konusu açıklamada yaşananlar, soykırım yerine tehcir olarak isimlendiriliyor ve Ermenilerle Türklerin yaşadıklarına dair bir karşılaştırma yapılıyor. Bu karşılaştırma üzerinden Ermenilere uygulanan politikalar önemsizleştirilirken Türklere soykırım uygulandığı iddia ediliyor. Yaşananların sorumluluğu Ermeni kimliğine yükleniyor. Şiddet ve zulümle ilişkilendirilen Ermenilere yönelik mevcut önyargılar ve düşmanlık körükleniyor. Toplumsal hafızada yer eden bu tarihî olayla ilgili yüzleşme ihtiyacına değinilmeden Ermeni ve Türk kimlikleri arasındaki düşmanlık anlatısı güçlendiriliyor.

 

25 Nisan 2023

16. Akşam, “Yalan, dolan”
Köşe yazısında, Türkiye’deki seçim süreci ele alınırken tarihsel anlatılara referans veriliyor. Yazar, Ermeni Soykırımı’nı ‘yalan’ olarak ele alınıyor ve içerikte soykırımı tanıyan Fransızlar, İngilizler ve Ermeniler, ‘Türkiye düşmanları’ şeklinde nitelendiriliyor. Ermeni Soykırımı’nı tanıyan kişilerin Türkiye’de iktidar değişikliği istediği iddia ediliyor. İçerikteki ‘Ermeni yalanı’ ifadesiyle kimliğin paydaşları hedef gösteriliyor ve Ermenilere yönelik olumsuz algılar pekiştiriliyor.

 

26 Nisan 2023

17. Türkiyede Yeniçağ, “Türkler, ABD’de Ermeni yalanlarına geçit vermedi”
Haber, Amerika’da 24 Nisan Ermeni Soykırımı anma yürüyüşü sonrasında bir grup Türk’ün Washington Büyükelçiliği önünde toplanarak ABD başkanını protesto etmesini konu ediniyor. Haberde, Ermenilerin anma yürüyüşü sırasında taşıdıkları dövizler ‘provokatif’ olarak nitelendiriliyor ve Ermeni Soykırımı’nın ‘yüzyıllık yalan’ olduğu iddia ediliyor. Ermenilere yönelik olumsuz algılar pekiştirilirken Ermeni ve Türk kimlikleri arasında düşmanlık körükleniyor.


Bu proje Avrupa Birliği tarafından finanse edilmektedir.