Editör
Altuğ Yılmaz
Dil
Türkçe
1. baskı - Temmuz 2015
470 Sayfa
19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başı, Osmanlı coğrafyasında önemli siyasal ve toplumsal dönüşümlerin yaşandığı bir dönemdir. Bu dönüşümlerden bazıları bireysel ve kitlesel din değiştirmeler de söz konusu olmuş, çeşitli zamanlarda ve çeşitli süreçlerle çok sayıda Ermeni Müslümanlaş(tırıl)mıştır. Müslüman aileler tarafından evlat edinilen bazı Ermeni çocukların ve gençlerin, 1915’te ölüm yürüyüşünden ve katliamlardan bu yolla kurtuldukları bilinmektedir. Yetişkinler, özellikle kadınlar arasından da, Müslümanlarla evlenerek kurtulanlar olmuş; daha istisnai durumlarda ise, bir ailedeki, mahalledeki veya köydeki Ermenilerin önemli bir kısmı Müslümanlaşma yoluyla hayatta kalmıştır. Bu şekilde kurtulan Ermenilerin bazıları, özellikle erkekler, ilerleyen yıllarda Ermeni aileleriyle tekrar bir araya gelmiş olsalar da, bu kişilerin pek çoğu, hayatlarının geri kalanını, aldıkları ya da kendilerine verilen Türk, Kürt, Arap isimleriyle, Müslüman olarak geçirmiştir.
Müslümanlaş(tırıl)arak hayatta kalan Ermenilerin hikâyeleri, yakın zamana kadar kendilerinde saklı kaldı; hiçbir tarih anlatısında yer bulamadı. Konunun üzerindeki örtü ancak son yıllarda, romanlar, hayat hikâyeleri, tanıklıklar ve tarihsel araştırmalarla aralanmaya başladı.
Hrant Dink Vakfı’nın Kasım 2013’te Boğaziçi Üniversitesi’nde, MalatyaHAYDer’in girişimi ve Boğaziçi Üniversitesi’nin işbirliğiyle düzenlediği ‘Müslümanlaş(tırıl)mış Ermeniler’ başlıklı konferans, konunun kapsamlı bir şekilde, çeşitli boyutlarıyla ele alındığı, geniş katılımlı ilk akademik toplantı oldu. Konferansta sunulan tebliğler, açılış konuşmaları ve konferans kapsamında düzenlenen atölye çalışmasının sonuç raporunun yanı sıra geniş bir bibliyografyanın da yer aldığı kitap, bu alanda temel bir kaynak oluşturuyor.
Pek çok tarihçi, 1915’te Müslümanlaş(tırıl)an Ermenilerin sayısının iki yüz bin civarında olduğunu tahmin ediyor. İki yüz bin değil, yüz bin olsun... Her birinin çocuklarını, onların çocuklarını ve torunlarını düşündüğümüzde, ortaya şöyle bir tablo çıkıyor: Bugün Türkiye’de yaşayan birkaç milyon kişinin bir Ermeni nenesi, dedesi, büyük halası, teyzesi, amcası, kayınvalidesi, kayınpederi var. Dolayısıyla, milyonlarca insana değen bir meseleden bahsediyoruz. Bu konferans, bu önemli konunun tartışılması için bize yeni pencereler açarken, bir yandan da 1915’te yaşananların insanî yönünü ve bıraktığı derin izleri anlamamıza yardımcı olacak, tarihle ve kendimizle yüzleşmemizin, yaşadığımız toplumun kültürel çeşitliliğiyle barışmamızın, farklı ayrımcılık ve şiddet türleri arasındaki ilişkileri görmeye başlamamızın da önünü açacaktır.
Ayşe Gül Altınay, açılış konuşması
Kitapta yer alan, 'Ermeni Sürgünlerin Asimilasyonu (1915-1917)' başlıklı makalenin dipnot numaraları teknik bir hata sonucunda silinmiştir. Makalenin, ilgili numaraların metin içinde yer aldığı halini okumak için tıklayınız.
- Kitabın adı
- Müslümanlaş(tırıl)mış Ermeniler
- Alt başlık
- Konferans Tebliğleri
- ISBN
- 9786056448898
- Fiyat
- 225 TL
- Sayfa sayısı
- 470
- En
- 150 mm
- Boy
- 240 mm
- Ağırlık
- 630 gr
- Baskı
- 1. baskı - Temmuz 2015
- Dil
- Türkçe
- Yazar
- Kolektif
- Editör
- Altuğ Yılmaz
- Çeviri
- Altuğ Yılmaz, Gürol Koca, Alber Keşiş, Pakrat Estukyan, Nıvart Taşçı
- Redaksiyon
- Altuğ Yılmaz, Bürkem Cevher, Duygu Coşkuntuna
- Dizin
- Murat Gözoğlu
- Yayın koordinasyon
- Emine Kolivar
- Dizi kitap tasarımı
- Sarp Sözdinler, BEK
- Tasarım danışmanlığı
- BEK Tasarım ve Danışmanlık
- Tasarım uygulama
- Erge Yeksan
- Baskı
- Mas Matbaacılık
Bu kitap, 2-4 Kasım 2013’te Boğaziçi Üniversitesi’nde yapılan ‘Müslümanlaş(tırıl)mış Ermeniler’ başlıklı konferansta sunulan tebliğleri içermektedir. Konferans, Hrant Dink Vakfı tarafından, MalatyaHAYDer’in girişimi, Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü’nün işbirliği; Olof Palme International Center, Friedrich Ebert Vakfı ve Chrest Vakfı’nın desteğiyle düzenlenmiştir.
- Açılış
- Karşılama Konuşması
Rakel Dink - Açılış Konuşmaları
Gülay Barbarosoğlu
Hosrof Köletavitoğlu
Ayşe Gül Altınay - Açılış Sohbeti
Nebahat Akkoç, Sibel Asna, Fethiye Çetin
- Karşılama Konuşması
- I. Bölüm: Tarihin Yükü, Tanımlamanın Siyaseti
- Yüz Yıllık Suskunluk: Kavramlar, Sınıflandırmalar ve Açılımlar
Ayfer Bartu Candan (Moderatör) - Din Değiştirme Araştırma ve Kavramsallaştırmaları: Osmanlı ve Cumhuriyet Tarihi ve Tarihyazımı Üzerine Düşünceler
Zeynep Türkyılmaz - Patrik Şınorhk’un Anadolu Ermenileri ve Bugünün Müslüman Ermenileri İçin Kullandığı Dörtlü Sınıflandırma
Avedis Hadjian - Müslümanlaş(tırıl)mış Ermenilere Dair Tarihsel Suskunluk ve Yeni Hafıza Çalışmaları
Ayşe Gül Altınay
- Yüz Yıllık Suskunluk: Kavramlar, Sınıflandırmalar ve Açılımlar
- II. Bölüm: Müslümanlaş(tırıl)manın Uzak ve Yakın Tarihi
- Müslümanlaş(tırıl)manın Yakın ve Uzak Tarihi
Meltem Toksöz (Moderatör) - Müslümanlaştırılmış Hemşinli Ermeniler: Kurbanlar ve Tanıklar
Sergey Vardanyan - Müslümanlaştırılmış Ermeniler: Hemşin Coğrafyasına Tarihsel Bir Bakış
Serap Demir - Hemşinli Kimliği: Kültür, Dil ve Din
Mahir Özkan - Refah İçin İhtida: Tanzimat Döneminde Kaçırılma, Evlilik ve Müslümanlaş(tırıl)ma
Uğur Bahadır Bayraktar - Hamidiye Katliamları Sırasında Toplu İhtida (1894-1897)
Selim Deringil
- Müslümanlaş(tırıl)manın Yakın ve Uzak Tarihi
- III. Bölüm: 1915’te Müslümanlaş(tırıl)ma: Tarih ve Tanıklık - I
- 1915’te Müslümanlaştırılanlar
Raymond H. Kévorkian (Moderatör) - Soykırımın Yapısal Bir Unsuru Olarak Asimilasyon ve Zorla Müslümanlaştırma
Taner Akçam - Anlatılmayan Bir Kurtuluş Hikâyesi: Merzifon’da ‘Müslümanlaşmış’ Bir Ermeni Aile (1915-1919)
Armen Tsolag Marsoobian - Rupen Heryan: Ermeni Soykırımı Sonrasında Ermeni Kadın ve Çocukların Müslüman Ailelerden Kurtarılması
Anna Aleksanyan - Araplaşmış Ermeniler Meselesi
Gayane Çobanyan
- 1915’te Müslümanlaştırılanlar
- IV. Bölüm: 1915’te Müslümanlaş(tırıl)ma: Tarih ve Tanıklık - II
- 1915’te Müslümanlaştırılan: Tarih ve Tanık
Ronald Grigor Suny (Moderatör) - Karma Evlilik, Fuhuş ve Hayatta Kalma: Hayatta Kalan Ermeni Kadınların Osmanlı Sonrası Ermeni Toplumuna Yeniden Entegrasyonu
Vahe Tachjian - Ermeni Soykırımı’nda Hayatta Kalma Yolları ve Toplumsal Cinsiyet
Arda Melkonian - Müslüman Hanelerine Alınanlar: Soykırımda Ermeni Çocukların Deneyimleri
Doris K. Melkonian - Hayatta Kalma ve/veya Kaybolma Aracı Olarak Müslümanlaşma
Ishkhan Chiftjian - Ermeni Sürgünlerin Asimilasyonu (1915-1917)
Hilmar Kaiser
- 1915’te Müslümanlaştırılan: Tarih ve Tanık
- V. Bölüm: Hafızanın İzleri: Müzik, Yemek, Anı Çalışmaları
- Gitmek Mi Zor, Kalmak Mı?
Ferhunde Özbay (Moderatör) - “Kürt Müziği Artık Kulağımızdan Silinmiyor”: Sasunlu Ermenilerin Müziksel Hafızaları
Wendy Hamelink ve Hanifi Barış - Lokum Kaldı Yadigâr: Karadeniz’deki Müslümanlaş(tırıl)mış Ermeniler ve Bir Lezzetin Direniş Öyküsü
Cafer Sarıkaya - Bir Varoluş Hikâyesi: Sara’dan Artakalanlar
Nevin Yıldız Tahincioğlu - Müslüman Ermeniler Bir Paradoks Mu?
Rubina Peroomian
- Gitmek Mi Zor, Kalmak Mı?
- VI. Bölüm: Hafıza, Etnisite, Din: Kürt Kimliği
- Bir Parçalanmışlık Hikâyesi: Kürtlük, Ermenilik ve Soykırım
Yektan Türkyılmaz (Moderatör) - Müslümanlaş(tırıl)mış Ermeni Ailelerde Hayatta Kalma Yolları ve Kuşaklar Arası Aktarım: Pasûr Örneği
Adnan Çelik - Modern Kürt Romanında Ermeni Algısı ve Toplumsal Hafızanın Temsili
Davut Yeşilmen - Besnili Ermeni Yetimlerin Hikâyesinden Bir Kesit
Ümit Kurt ve Murad Uçaner
- Bir Parçalanmışlık Hikâyesi: Kürtlük, Ermenilik ve Soykırım
- VII. Bölüm: Hafıza, Etnisite, Din: Dersim
- Dersimli Ermeniler
Murat Yüksel (Moderatör) - Dersimli Ermeniler: 1937-38 Dersim Katliamı ve Keşiş’in Ailesi
Nezahat Gündoğan ve Kazım Gündoğan - ‘Dersim Kültür Havzası’nın Ermeni Nüfusu, Alevileşmiş Ermenileri ve Alevilerin Kimlik Arayışında Ermenilik Faktörü
Hranuş Kharatyan - Korunan ama Dışlanan: Dersimli Ermeniler
Gökçen Beyinli
- Dersimli Ermeniler
- VIII. Bölüm: Hafıza ve Kimlik
- Gizli Saklı Hayatlar
Arus Yumul (Moderatör) - Hafıza Irmakları: Müslümanlaştırılmış Ermenilerin Sesi Üzerinden Kolektif Hafıza ve Kültürel Varsayımların Peşinden Gitmek
Helin Anahit - Kimliğin Yeniden İnşası: Gizli ve Müslümanlaştırılmış Ermeniler Arasında Aile Yapısının Önemi
Laurence Ritter - Yerinden Edilme ve Farklılığın Üretimi: Müslümanlaştırılmış Ermeniler ve Muhayyel Coğrafyalar
Anoush Tamar Suni
- Gizli Saklı Hayatlar
- Atölye Çalışması
- Müslümanlaş(tırıl)mış Ermenilerin Çocukları ve Torunlarının Buluşması
Jülide Aral
- Müslümanlaş(tırıl)mış Ermenilerin Çocukları ve Torunlarının Buluşması
- Yazarlar Hakkında
- Kaynakça
- Dizin