Շվեդիայի Գլխավոր հյուպատոսության և Նիդեռլանդների Գլխավոր հյուպատոսության աջակցությամբ լույս է տեսել «Լռության ձայները» մատենաշարի չորրորդ գիրքը: «Խոսում են Կայսերիի հայերը» գիրքը 2011 թվականից՝ Հրանտ Դինք հիմնադրամի կողմից իրականացվող «Բանավոր պատմություն» նախագծի արգասիք է։ «Լռության ձայները - V: Խոսում են Կայսերիի հայերը» գրքում ներառված են 28 հարցազրույցներից 10-ը:

Գիրքը, բացի բանավոր պատմության հարցազրույցներից, բովանդակում է պատմաբան, դոկտ. Մեհմեթ Փոլաթելի առաջաբանը և խմբագիր, դոկտ. Իջլալ Այշե Քյուչյուքքըրջայի վերջաբանը։ Նրանք Հրանտ Դինք հիմնադրամի «Պատմության ծրագրի» անդամներ են:

Խոսում են Կայսերիի հայերը» գիրքը մեզ տանում է ճամփորդության հայ հասարակության հուշերի միջով: Գիրքը պատկերացումներ է տալիս հայ հասարակության «եսի» և «ուրիշի» ընկալումների մասին՝ օրինակներ բերելով սերնդեսերունդ փոխանցված տեղահանությունների և Ցեղասպանության հուշերից, ինչպես մատենաշարի մյուս գրքերը:

Կայսերիում (Կեսարիա), որը այն հազվագյուտ քաղաքներից մեկն էր, որտեղ Հանրապետության ժամանակաշրջանում հայերը շարունակել են ապրել, 1927 թ. մարդահամարի տվյալներով պաշտոնապես գրանցված է եղել 1978 հայ: Այդ թիվը 1932 թ. նվազել է՝ հասնելով 1600-ի, 1960-ին` 800-ի, իսկ ներկայում` 0-ի: Գլխավորապես 1950-ական թվականներին Անատոլիայի տարբեր վայրերից Ստամբուլ արտագաղթած կեսարացի հայերի զգալի մասը հաստատվել է Սամաթյա թաղամասում:
Մեհմեթ Փոլաթելի առաջաբանից

Կայսերիի հայերի պատմություններում Կայսերին քաղաք է, որն ունի հնագույն պատմություն, ինքնաբավ է և նույնիսկ ծավալում է տնտեսական գործունեություն իր սահմաններից դուրս, քաղաքում առկա են փոխադարձ սիրո և հարգանքի վրա խարսխված «երջանիկ» սոցիալական կապեր, ինչպես նաև աստիճանակարգային (հիերարխիկ) և բռնությամբ ուղեկցվող սոցիալական կոնֆլիկտներ: Թերևս սա է պատճառը, որ հիշողություններում Կայսերին ավելի շուտ «իրական» հայրենիք է, քան՝ կարոտախտի «երևակայական» ու կատարյալ տարածք:
Իջլալ Այշե Քյուչյուքքըրջայի վերջաբանից