2023'ün Mayıs ayında yazılı basında ulusal, etnik ve dinî kimlik gruplarını, ve LGBTİ+’ları hedef alarak nefret söylemi içeren haber ve köşe yazılarını eleştirel söylem analiziyle inceledik. “Basında Nefret Söylemi: Mayıs Ayından Seçtiklerimiz” ile haber kupürlerine ve detaylı analizlerine erişebilirsiniz.
Mayıs ayında Türkiye yazılı basınında;
- Almanya’da yaşanan şiddet olaylarının sorumlusu olarak işaret edilen Alman kimliği, saldırganlıkla ilişkilendirildi.
- Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin pasaport uygulamalarını ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’yle güncel ilişkisini konu edinen haberlerde, Rum kimliği olumsuz ifadelerle anıldı.
- Yunan kimliği, Yunanistan'ın göçmenlere yönelik uyguladığı devlet politikaları ve Pontus Soykırımı’nı Anma gününü konu edinen haberlerde hedef gösterildi.
- Mülteciler, toplumsal düzen için tehdit oluşturdukları algısı yaratılarak ve suçun kimlikle ilişkilendirilmesi yoluyla nefret söyleminin hedefi oldu.
- Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki çatışmaları aktaran haberlerde, Ermeni kimliği önyargı ve düşmanlığı pekiştiren ifadelerle anıldı.
- Bir grup tarafından yapılan eylemlerin sorumluluğu olumsuz atıflar kullanılarak kimliğe yüklenildi ve Yahudiler saldırgan olarak işaret edildi.
|
1 Mayıs 2023
|
1. Yeni Akit, “Alman zulmü: ‘LGBT kötü’ diyen ailenin 2 çocuğu alındı” |
|
|
2. Milat, “Müslüman kadına Alman saldırısı” Haber, Berlin Emniyet Teşkilatının Almanya’da Müslüman ve başörtülü bir kadının metroda ırkçı saldırıya uğradığını konu edinen açıklamasını aktarıyor. Ancak, söz konusu olay başlığa taşınırken eylemin sorumluluğu kimliğe yükleniyor. Alman kimliği saldırganlıkla ilişkilendiriliyor ve tehdit unsuru olarak işaret ediliyor. Bu yolla, Almanlara yönelik mevcut önyargılar körükleniyor. |
|
|
3. Aydınlık, “RUMLARIN ADIMI MÜJDE DEĞİL OPERASYON” Haber, KKTC vatandaşlarının GKRY bankalarında hesap açabileceğini ve bu uygulamanın KKTC Ekonomi ve Ticari İşler Teknik Komitesi Başkanı tarafından ‘müjde’ olarak adlandırılmasını konu ediniyor. Ayrıca, emekli büyükelçinin söz konusu uygulamaya ve başkanın ifadelerine dair eleştirisi aktarılıyor. Emekli büyükelçi, iki topluluğu yakınlaştırmaya yönelik geçmişteki faaliyetlere referans vererek, banka hesabı açma uygulamasının KKTC’nin bağımsızlığı için tehdit oluşturacağını iddia ediyor. Söz konusu açıklamalar haber başlığına taşınırken kimlik tehdit unsuru olarak işaret ediliyor ve devlet politikalarının sorumluluğu Rumlara yükleniyor. Bu yolla, Rumlara yönelik mevcut önyargılar pekiştiriliyor. |
|
|
4. Gerçek Volkan, “BUNLAR YUNAN SÖYLEMİ!" |
|
|
5. Milat, “Müslüman akademisyene İspanyol zulmü” Haber, bir akademisyenin İspanya’daki Müslüman akademisyenlerin karşılaştıkları ayrımcı uygulamalara dair açıklamalarını aktarıyor. Akademisyen, açıklamasında İspanya’daki Müslüman akademisyenlerin akademik kariyerlerinin zarar görmemesi amacıyla kimliklerini gizlediğini iddia ediyor. Söz konusu açıklama haber başlığına taşınırken kimlik hedef gösteriliyor. İspanyol kimliği ‘zulüm’ ile ilişkilendiriliyor ve İspanyollar saldırgan olarak işaret ediliyor. İspanyollara yönelik önyargılar pekiştiriliyor. |
|
|
6. Türkiye, “Ermenilerden yeni tahrik” Haber, Ermenistan-Azerbaycan sınırındaki Zod bölgesinde iki ülkenin orduları arasında çatışma çıktığını aktarıyor. Haberde Ermenistan ve Azerbaycan arasında yaşanan Karabağ Savaşı hatırlatılarak Ermeniler ‘tahrik’ ile ilişkilendiriliyor ve yine ifadesiyle eyleminin devamlılığına dikkat çekiliyor. Başlıkta, iki ülke arasında yaşanan gerginliğin sorumluluğu kimliğe yükleniyor. Ermeniler tehdit unsuru olarak işaret ediliyor ve Ermenilere yönelik mevcut önyargılar ve düşmanlık algısı körükleniyor. |
|
|
7. Diriliş Postası, “Azerbaycan sınırında Ermeni provokasyonu” Haber, Ermenistan ve Azerbaycan sınırında yer alan Zod bölgesinde iki ülkenin silahlı kuvvetli arasında yaşanan çatışmayı konu ediniyor. Yaşanan çatışma sonucunda Azerbaycan ordusu tarafından yapılan açıklamada bir askerin hayatını kaybettiği aktarılıyor ve Ermenistan basınında yer alan haberler referans gösterilerek üç Ermenistan askerinin yaralandığı bilgisi paylaşılıyor. İki ülke arasında yaşanan gerginliğin sorumlusu olarak kimlik işaret ediliyor ve haber başlığında Ermeniler olumsuz sıfat kullanımıyla hedef gösteriliyor. Ermenilere yönelik mevcut düşmanlık algısı pekiştiriliyor. |
|
|
8. Yeni Akit, “Rumlardan Ruslara altın pasaport kazığı” Haber, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi tarafından Rusya vatandaşlarına yüksek meblağlar karşılığında verilen ‘Altın Pasaportlar’ için Avrupa Birliğinin itiraz ettiğini ve itiraz sonucunda pasaportların iptal edildiğini konu ediniyor. Haber başlığında, söz konusu olayın sorumluluğu kimliğe yükleniyor ve Rumlar hedef gösteriliyor. Olumsuz atıflarla birlikte anılan Rumlara yönelik mevcut önyargılar körükleniyor. |
|
|
9. Milat, “YUNAN’IN PONTUS YALANLARINA TEPKİ” Haber, Yunanistan’da 19 Mayıs Pontus Soykırımı’nı Anma Günü kapsamında bir grup tarafından etkinlik düzenlemesinin ardından Türkiye Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamayı aktarıyor. Bakanlığın tarihi olayların çarpıtma ve uydurma yoluyla aktarıldığına değindiği açıklaması haberleştirilirken, başlıkta yer alan ifadeyle kimlik hedef gösteriliyor. Olumsuz sıfat kullanımıyla Yunanlara yönelik mevcut önyargılar ve düşmanlık körükleniyor. |
|
|
10. Yeni Devir, “Yahudi tacizi bitmek bilmiyor” Haber, Doğu Kudüs’te bir grup tarafından Mescid-i Aksa’ya baskın düzenlendiğini konu ediniyor. Haber içeriğinde, ambargo ve ablukanın bir grup Siyonist İsrail Çete Oluşumu tarafından yapıldığı aktarılıyor. Ancak, haber başlığında bir grup tarafından yapıldığı iddia edilen şiddet eylemlerinin sorumluluğu kimliğe yükleniyor. Başlıkta olumsuz sıfat kullanımıyla kimlik saldırganlıkla ilişkilendiriliyor ve Yahudilere yönelik düşmanlık söylemi üretiliyor. |
|
|
11. Yeni Akit, “YUNAN ZULMÜNE SUÇ ÜSTÜ” Haber, Yunanistan Sahil Güvenlik ekipleri tarafından göçmenlere yönelik uygulanan hak ihlalleri görüntülerinin The New York Times gazetesinde yayınlanmasını konu ediniyor. Haber başlığında Yunanistan’ın mülteci politikalarının sorumluluğu kimliğe yükleniyor ve Yunanlar şiddetle ilişkilendiriliyor. Göçmenlerin Türkiye Sahil Güvenlik ekipleri tarafından kurtarıldığı aktarılıyor. Yunan kimliği ‘zalimlikle’ ilişkilendirilirken Türk kimliği kurtarıcı konumuna yerleştiriliyor ve iki kimlik arasında hiyerarşik bir ilişki yaratılıyor. Bu yolla, Yunanlara yönelik düşmanlık pekiştiriliyor. |
|
|
12. Kocaeli, “Suriyeliler, Darıcalı 3 genci bıçakladı” Haber, bir siyasetçinin Twitter hesabı üzerinden Kocaeli’nde yaşandığı iddia edilen bıçaklı saldırı olayı hakkında yapmış olduğu paylaşımı aktarıyor. Haber içeriğinde, gerçekleştiği iddia edilen saldırı olayının Kocaeli Emniyet Müdürlüğü tarafından doğrulanmadığı ancak mahalle muhtarı tarafından doğrulandığı bilgisi paylaşılıyor. Ancak, doğruluğu teyit edilmemiş olay haber başlığına taşınırken suçla ilişkisi olmamasına rağmen Suriyeli kimliği vurgulanıyor ve mülteciler hedef gösteriliyor. |
|
|
13. Korkusuz, “MÜLTECİ TEHLİKESİ” Mültecilerle ilgili yanlış bilgilerin yeniden üretildiği haberde, Suriye’den gelen kişilerin Türkiye’de iş yeri açması sorunsallaştırılıyor. İş yeri açan kişiler hakkında teyit edilmeyen bilgiler paylaşılıyor ve mültecilerin Türkiye vatandaşlarının işsiz kalmasına sebep oldukları savunuluyor. Afganistanlı ve Pakistanlı erkeklerin Türkiye’ye gelmeden önce internet üzerinden ‘Turkish girl, turkish child’ kelimeleri aracılığıyla arama yaptıkları iddia ediliyor ve kaynağı olmayan bilgi paylaşımı yoluyla mülteci erkeklerin varlığı tehlike olarak işaret ediliyor. Afganistanlı ve Pakistanlı erkeklere yönelik mevcut önyargılar pekiştiriliyor. Ayrıca, Kocaeli’de yaşandığı iddia edilen bıçaklı saldırı olayıyla ilgili bir politikacının sosyal medya paylaşımı üzerinden Suriyelilerin toplumsal düzen için tehdit oluşturdukları algısı pekiştirtiriliyor. Suçun kimlikle ilişkilendirilmesi yoluyla Suriyelilere yönelik önyargılar pekiştiriliyor. Eksik ve yanlış bilginin yeniden üretildiği yazıda mültecilere yönelik mevcut önyargılar ve düşmanlık körükleniyor. |
|
|
14. Yeni Akit, “LGBT SAPKINLIĞI BİR SOYKIRIM PROJESİDİR” Haber, İstanbul’da bir dernek tarafından düzenlenen etkinlikte LGBTİ+’larla ilgili yapılan basın açıklamasını konu ediniyor. Haber başlığında, cis-heteronormatif cinsel kimlikler ve yönelimler dışındakiler ‘sapkın’ olarak nitelendiriliyor. LGBTİ+’lar 'soykırım'la ilişkilendiriliyor ve toplumun devamlılığına tehdit oluşturdukları iddia ediliyor. İçerikte sosyal medya aracılığıyla LGBTİ+’ların ‘çocukların düşüncesini zehirlediği’ aktarılıyor ve LGBTİ+’lar tehdit unsuru olarak işaret ediliyor. Bu yolla, LGBTİ+’lara yönelik mevcut düşmanlık pekiştiriliyor. |
|
|
15. Sözcü, “Türkiye mültecilerin İŞGALİ ALTINDA” Haber, iki milletvekilinin ve bir profesörün Türkiye’deki mültecilere ve iktidarın mülteci politikalarına ilişkin eleştirilerini aktarıyor. Milletvekili açıklamasında Türkiye’ye gelen mülteci sayısının 10 milyonu aştığını iddia ediyor ve mültecilerin işgal tehdidi oluşturduklarını savunuyor. Buna karşılık Göç İdaresi Başkanlığı’nın paylaştığı veriye göre Türkiye’de kayıtlı Suriyeli sayısı toplam 3 milyon 381 bin 428.1 Bu abartmaya ek olarak, mültecilerin ‘toplumsal huzuru ve ekonomiyi bozdukları’ iddia ediliyor. Türkiye’de artan kira fiyatlarının, işsizlik oranın ve uyuşturucu kullanımının sorumlusu olarak mülteciler işaret ediliyor. Haberde adı geçen diğer milletvekilinin açıklamasındaysa Suriyeli ailelere para yardımı yapıldığı iddia ediliyor. Söz konusu iddia teyit edilmeden ve tırnak işareti kullanılmadan haber başlığına taşınıyor. Yanlış bilginin yeniden üretilmesi ve teyit edilmeden paylaşılan iddialarla mültecilere yönelik mevcut önyargılar ve düşmanlık körükleniyor. |
|
19 Mayıs 2023 |
16. Yeni Akit, “Yahudilerin bayrak provokasyonu” Haber, Doğu Kudüs’te Yahudi bir grubun ‘Bayrak Yürüyüşü’ düzenlediğini ve yürüyüş sırasında bahsi geçen grupla Filistinli halk arasında yaşanan olayları konu ediniyor. Yürüyüşte, grubun Filistinlileri hedef alan ırkçı sloganlar attığı aktarılıyor ve İsrail polisinin yürüyüş yapan grubu korurken Filistinlilere saldırdığı iddia ediliyor. Yürüyüş sonrasında Kudüs İslami Vakıflar İdaresi’nin Mescid- Aksa’ya giriş yapan Yahudi yerleşimci sayısıyla ilgili yaptığı açıklama aktarılıyor. Söz konusu olaylar haber başlığına taşınırken bir grubun eylemlerinin sorumluluğu kimliğe yükleniyor. Başlıkta, Yahudiler ‘saldırganlıkla’ ilişkilendiriliyor ve hedef gösteriliyor. |
1 İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı. "ULUSLARARASI KORUMA". archieve.today. Haziran 14, 2023. https://archive.md/SuW1j#selection-3039.0-3039.19.
Bu proje Avrupa Birliği tarafından finanse edilmektedir.
