2023’ün Eylül ayında yazılı basında ulusal, etnik ve dinî kimlik gruplarını ve LGBTİ+’ları hedef alarak nefret söylemi içeren haber ve köşe yazılarını eleştirel söylem analiziyle inceledik. “Basında Nefret Söylemi: Eylül Ayından Seçtiklerimiz” ile haber kupürlerine ve detaylı analizlerine erişebilirsiniz.
Eylül ayında Türkiye yazılı basınında;
- Ermeniler, Karabağ’daki gelişmeleri aktaran haberlerde şiddetle ilişkilendirilerek, düşmanlığı pekiştiren ifadelerle anıldı.
- Yunan kimliği, tarihî ve güncel olaylara değinen haberlerde olumsuz ifadelerle anıldı ve önyargıların pekiştirilmesiyle hedef gösterildi.
- Yahudiler, bir grubun eylemlerinin sorumluluğunun kimliğe yüklenmesi yoluyla ‘saldırgan’ olarak işaret edildi.
- LGBTİ+’lar, Saraçhane’deki Büyük Aile Buluşması’na dair detayların aktarıldığı haberlerde kalıplaşan olumsuz sıfatların kullanımıyla hedef gösterildi ve aile ve toplum için ‘tehdit’ oluşturdukları iddiası pekiştirildi.
- Mülteciler, toplumdaki görünürlüklerinin sorunsallaştırıldığı haberlerde ‘istila’ ve ‘işgalle’ ilişkilendirilerek nefret söyleminin hedefi oldu.
|
|
1. Akşam, "Araplar YPG'lileri döverek kovuyor" |
|
|
2. Kocaeli Yeni Haber, "İSTİLA!" Köşe yazısı, Türkiye’de mültecilerin varlığıyla yaşanan demografik değişime dair yazarın görüşlerini aktarıyor. Başlıkta, mültecilerin Türkiye’ye gelişi ‘istila’ olarak isimlendiriliyor ve toplumdaki varlıklarının ‘bozulmaya’ neden olduğu ifade ediliyor. Ekonomik kaynakların mültecilere aktarıldığı şeklindeki yanlış bilginin yeniden üretilmesiyle mülteciler sosyal ve ekonomik bir ‘tehdit’ olarak işaretleniyor. Mültecilere yönelik düşmanlık algısı körükleniyor. |
|
5 Eylül 2023 |
3. Sözcü, "Sığınmacı işgalini durdurmak şart oldu!" Köşe yazısında mülteci ve sığınmacıların Türkiye’deki varlığı ‘işgal’ olarak tanımlanıyor. Yazıda mültecilerle ilgili yanlış bilgiler yeniden üretiliyor ve mülteciler sosyal ve ekonomik problemlerin sorumlusu olarak işaret ediliyor. Mültecilerle ilgili politikaların yetersizliğine değinilmeden mültecilerin ‘tehdit’ oluşturduğu algısı pekiştiriliyor ve nefret söylemi körükleniyor. |
|
6 Eylül 2023 |
4. Lider (Bursa), "Yunan'ın diriye saygısı yok ki mezara olsun!" Haber, Yunanistan’da bir Müslüman mezarlığında mezar taşlarının kırıldığını ve sorumluların tespit edilemediğini aktarıyor. Ancak, olay başlığa taşınırken bir grubun eylemleri Yunan kimliğine yükleniyor. Başlıktaki olumsuz ifadeyle, Yunan kimliğine genellenen eylemlerin sürekli ve öngörülebilir olduğu algısı oluşturuluyor. Yunan kimliği hedef gösteriliyor ve Yunanlara yönelik önyargılar körükleniyor. |
|
11 Eylül 2023 |
5. Tünaydın, "Yunan propagandası ve saptırılan tarih" Haberde, bir akademisyenin Osmanlı Devleti’nde yaşayan Rumlara dair değerlendirmesi konu ediliyor. 1919-1922 yılları arasında yaşananlar ‘işgal’ olarak isimlendiriliyor ve olayların sorumluluğu Yunan kimliğine yükleniyor. Ayrıca, tarihsel olayların çarpıtıldığı iddiasıyla Yunan kimliği ‘propaganda’ yapmakla ilişkilendiriliyor. Söz konusu ifadelerle Yunanlara yönelik düşmanlık algısı körükleniyor. |
|
|
6. Yeni Akit, "Fransız küstahlığı Fas depremiyle alay!" Haber, Fransa’daki Liberation gazetesinin Fas’ın deprem sonrası Fransa’nın insani yardım teklifine yanıt vermemesini eleştirdiği bir karikatürünü konu ediniyor. Haberde, bir akademisyenin karikatüre ilişkin açıklamalarına yer veriliyor. Söz konusu açıklamada karikatür, Fas ve Fransa arasındaki güncel ve tarihsel ilişkilere de değinerek yorumlanıyor. Ancak, açıklamalar başlıkta ‘Fransız küstahlığı’ olarak ifade ediliyor. Nefret söyleminin üretilmesinde sıkça kullanılan olumsuz sıfat kimliğe genelleniyor ve Fransızlara yönelik önyargılar körükleniyor. |
|
17 Eylül 2023 |
7. Diriliş Postası, "Ermeni terörü Viyana'da anlatıldı" Haberde, Viyana’da düzenlenen bir kitap tanıtımından bahsediliyor. “Viyana’da Terör” isimli kitapta 1975-1984 yılları arasında üç Türk diplomata yapılan saldırıların konu edildiği aktarılıyor. Ancak, kitapta bir grup tarafından düzenlendiği iddia edilen eylemler haber başlığına taşınırken kimliğe genelleniyor. Başlıkta, Ermeni kimliği ‘terörle’ ilişkilendiriliyor ve Ermenilerin ‘tehdit’ oluşturduğu algısı pekiştiriliyor. |
|
|
8. Yeni Akit, "AİLEYİ SAPKINLARA FEDA EDEMEYİZ" Haberde, Saraçhane Parkı’nda LGBTİ+’lara karşı düzenlenen “Büyük Aile Buluşması” konu ediliyor. LGBTİ+’ların varlığı aile yapısı, toplum ve çocuklar için ‘tehdit’ olarak işaret ediliyor. LGBTİ+ların düzenlediği faaliyetlerin yasaklanması gerektiği ifade edilerek görünürlükleri ve varlıkları sorunsallaştırılıyor. LGBTİ+ların hedef gösterilmesinde sıkça kullanılan ‘sapkın akım’, ‘propaganda’ ve ‘dayatma’ gibi olumsuz ifadelerle mevcut düşmanlık körükleniyor. |
|
19 Eylül 2023 |
Köşe yazısında, Türkiye ve Suriye arasındaki ilişkilere dair yazarın yorumları aktarılıyor. İran’ın, iki devlet arasındaki ilişkilerin gelişmesinde yürüteceği politikalara güvensizlik duyulduğu ifade ediliyor. Ancak, söz konusu endişeler yazının başlığında Fars kimliğine genelleniyor ve ‘kumpas’ ifadesiyle nitelendiriliyor. Kullanılan olumsuz ifadenin Fars kimliğiyle ilişkilendirilmesi yoluyla Farslılar hedef gösteriliyor. |
|
19 Eylül 2023 |
10. Günboyu, "Yahudi baskınlarına Ürdün'den kınama" Haberde, “Roş Aşana Bayramı” sebebiyle Yahudi bir grubun Mescid-i Aksa’ya gitmesinden bahsediliyor. Bir grubun eylemi başlıkta Yahudi kimliğine genelleniyor ve ‘baskın’ olarak nitelendiriliyor. Yahudi kimliği ‘baskın’ ifadesiyle ilişkilendirilerek 'tehdit' olarak işaret ediliyor. Bu yolla, Yahudilere yönelik önyargılar körükleniyor. |
|
19 Eylül 2023 |
11. Günebakış, "Türk ailelerin LGBT'ye karşı direnişi sürüyor" Haberde, Saraçhane’de LGBTİ+’lara karşı düzenlenen Büyük Aile Buluşması’ndaki konuşmacıların ifadelerinden bahsediliyor. Haberde LGBTİ+’ların varlığı ‘propaganda’ ve ‘dayatma’ gibi olumsuz ifadelerle tanımlanıyor. Buluşmada kullanılan pankart görsellerinin de kullanıldığı haberde LGBTİ+’lar ‘tehdit’ olarak işaret ediliyor ve LGBTİ+’lara yönelik nefret söylemi körükleniyor.
|
 24 Eylül 2023 |
12. Diriliş Postası, "HİNDU KÜSTAĞLIĞINA TEPKİ" Haber Hindistan’da parlamentoda yaşanan bir tartışmayı konu ediniyor. Bir milletvekilinin Müslüman milletvekillerine söylediği iddia edilen ifadeler aktarılıyor. Söz konusu ifadeler haberin başlığında ‘küstahlık’ olarak isimlendiriliyor. Kullanılan olumsuz sıfat Hindu kimliğine genelleniyor ve Hindulara yönelik önyargılar körükleniyor. |
|
24 Eylül 2023 |
13. Türkgün, "Karabağ'da yeni provokasyon ERMENİLER USLANMIYOR" Haberde Karabağ’ın Hankendi (Stepanakert) şehrinde çıkan yangınlardan bahsediliyor. Azerbaycan İçişleri Bakanlığı'nın konuya ilişkin açıklamasında, yangınların idari arşivleri imha etmek amacıyla kasıtlı olarak düzenlendiği iddia ediliyor. Haberde, yangınların sorumluluğu Ermeni kimliğine yükleniyor. Söz konusu olaylar başlığa taşınırken ‘provokasyon’ olarak isimlendiriliyor. Yine başlıkta kullanılan ‘uslanmıyor’ ifadesiyle kimliğe genellenen eylemlerin devamlılık taşıdığı vurgulanıyor. Başlıkta kullanılan ifadelerle Ermeni kimliği ‘tehdit’ olarak işaret ediliyor ve Ermenilere yönelik düşmanlık körükleniyor. |
|
|
14. Doğru Haber, "İşgalci Yahudiler Arakib Köyü'nü 222'nci kez yıktı" Haberde, Necef çölünde yer alan Arakib köyünün yıkılması konu ediliyor. Metinde, Arakib’i Savunma Komitesi üyesinin paylaştığı, köyün 222. kez yakıldığı iddiası aktarılıyor. Haber metninde yaşanan olayların sorumlusu olarak belirli gruplar gösteriliyor. Ancak, haber, başlığa taşınırken olayların sorumluluğu Yahudi kimliğine yükleniyor. Başlıkta, Yahudi kimliği ‘işgalci’ sıfatıyla ilişkilendiriliyor. Eylemin sıklıkla yaşandığı vurgulanıyor ve Yahudilerin ‘tehdit’ oluşturduğu algısı pekiştiriliyor. Kimliğin suçla ilişkilendirilmesi yoluyla Yahudilere yönelik düşmanlık algısı körükleniyor. |
|
30 Eylül 2023 |
15. Yeni Akit, "Karabağ zaferinden içimizdeki Ermeniler rahatsız" Köşe yazısında Karabağ’da yaşanan savaş konu ediliyor. Geçmiş yıllarda yaşanan olayların karşılaştırması yapılıyor. Karabağ’da yaşamını sürdüren Ermenilerin varlığı, ‘işgal’ olarak isimlendiriliyor ve ‘Karabağ’ın özgürleştiği’ ifade ediliyor. Ermeni kimliği ‘işgalle’ ilişkilendiriliyor. Ermenilerin savaş sebebiyle yaşadıkları yerden ayrılmalarının konu edildiği paylaşımlar eleştiriliyor. Yazıda ve başlıkta, paylaşımları yapan kişi ve kurumlar ‘içimizdeki Ermeniler’ ifadesiyle nitelendiriliyor. Ermeni kimliğinin hakaret olarak kullanıldığı çeşitli ifadelerle Ermeniler hedef gösteriliyor. |
Bu proje Avrupa Birliği tarafından finanse edilmektedir.
