Basında Nefret Söylemi: Mart Ayından Seçtiklerimiz

2023'ün Mart ayında yazılı basında ulusal, etnik ve dinî kimlik gruplarını ve LGBTİ+’ları hedef alarak nefret söylemi içeren haber ve köşe yazılarını eleştirel söylem analiziyle inceledik. “Basında Nefret Söylemi: Mart Ayından Seçtiklerimiz” ile haber kupürlerine ve detaylı analizlerine erişebilirsiniz.

Mart ayında Türkiye yazılı basınında;

Bir grup tarafından yapılan eylemlerin sorumluluğu olumsuz atıflar kullanılarak Yahudi kimliğine yüklendi ve kimlik saldırgan olarak hedef gösterildi.
Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki gerginliği konu edinen ve Yerevan’da yapılan Ermenistan-Türkiye futbol maçını aktaran haberlerde, Ermeni kimliği olumsuz ifadelerle anıldı.
Suçun kimlikle ilişkilendirilmesi yoluyla, Suriyelilerin toplumsal düzen için tehdit oluşturdukları algısı yaratıldı ve Suriye’den göç eden kişi sayısı sorunsallaştırılarak işgal tehdidi oluşturdukları iddia edildi.
Yunanistan’ın göçmenlere uyguladığı hak ihlalleri sebebiyle Yunan kimliği şiddetle ilişkilendirildi.
Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Kuzey Kıbrıs Rum Yönetimi arasındaki güncel ve tarihsel ilişkileri konu edinen haberlerde, Rum kimliği saldırgan olarak işaret edildi.

1 Mart 2023	1. Milli Gazete, “YAHUDİLER, KENDİ ASKERLERİNE BİLE SALDIRDI” Haber, Nablus’ta bir grup tarafından askerlere uygulanan şiddet eylemleri sonrasında İsrail Ordusu’nun Twitter üzerinden yaptığı açıklamayı konu ediniyor. Haber başlığında ve içeriğinde, bir grup tarafından uygulanan şiddet eylemlerinin sorumluluğu Yahudi kimliğine yükleniyor. Başlıktaki ‘bile’ kelimesinin vurgusuyla kimliğin tehdit oluşturduğu algısı pekiştiriliyor. Şiddetle ilişkilendirilen ve saldırgan olarak işaret edilen Yahudilere yönelik mevcut önyargılar körükleniyor.
8 Mart 2023	2. Yeni Akit, “Hinduların Müslüman soykırımı büyüyor” Haber, Hindistan’da Başbakan Modi yönetimi altında Hindu grupların Müslümanlara yönelik saldırılarının arttığını iddia ediyor. Hindistan’da inek kestiklerinden dolayı Müslümanların linç edildiği ve öldürüldüğü; cami, medrese ve evlerin yıkıldığı iddia ediliyor. Başlıkta, yaşanan olayların sorumluluğu Hindu kimliğine yükleniyor. Hindu kimliği, şiddetle ilişkilendiriliyor ve Müslümanlar için tehdit olarak işaret ediliyor. Hindulara yönelik mevcut önyargılar ve düşmanlık körükleniyor.
6 Mart 2023	3. Yeni Akit, “Ermenilerin kahpeliği çatışma çıkardı” Haber, Azerbaycan ve Ermenistan silahlı güçleri arasında yaşanan çatışmayı ve çatışma sonrası Azerbaycan Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamayı konu ediniyor. Haber başlığında, olumsuz sıfat kullanımıyla Ermeni kimliği hedef gösteriliyor ve Ermenilerin tehdit oluşturduğu algısı pekiştiriliyor. Ermenilere yönelik mevcut önyargılar ve düşmanlık körükleniyor.
8 Mart 2023	4.Milli Gazete, “FİLİSTİN’DE YAHUDİ TERÖRÜ!” Haber, Batı Şeria’da bir grup tarafından Filistinli bir aileye saldırı düzenlendiği iddiasını ve saldırı sırasında İsrail askerlerinin Purim Bayramı için kutlama yaptıklarını aktarıyor. Haber başlığında ve içeriğinde bir grup tarafından yapıldığı iddia edilen şiddet eylemlerinin sorumluluğu Yahudi kimliğine yükleniyor. Başlıkta, Yahudiler ‘terör’ ifadesiyle ilişkilendiriliyor ve tehdit olarak işaret ediliyor. Üretilen savaş söylemiyle Yahudilere yönelik düşmanlık algısı pekiştiriliyor.
16 Mart 2023	5. Yeni Haber, “Suriyeliler Muhtar Ayar’ı darp etti” Haber, Gebze’de yaşandığı iddia edilen kavgayı ve kavgayı ayırmak isteyen muhtarın yaralandığını konu ediniyor. İddia haberleştirilirken suçun kimlikle ilişkisi olmamasına rağmen haber başlığında ve içeriğinde Suriyeli kimliği vurgulanıyor. Kimliğin şiddetle ilişkilendirilmesi yoluyla Suriyelilerin toplumsal düzen için tehdit oluşturdukları algısı pekiştiriliyor. Bu yolla, mültecilere yönelik mevcut önyargılar körükleniyor.
13 Mart 2023	6. Sonsöz Gazetesi, “HATAY’I SURİYELİLERE TERK ETMEYİN!” Köşe yazısında 6 Şubat depremleri sonrasında Hatay’da yaşanan demografik yapının değişimi, Hatay’ın Türkiye sınırlarına dahil edildiği tarihsel anlatılarla ilişkilendirilerek yorumlanıyor. Vatandaşlık statüsüne sahip kişilerin yaşanan deprem sonrası başka illere göç etmesi durumunda Hatay’da yaşayan Suriyeli nüfusun tehdit oluşturacağı iddiası pekiştiriliyor. Hatay’da bir iç karışıklığın çıkabileceği ve sonrasında referandum yoluyla Hatay’ın Suriye’ye katılabileceği iddiası savunuluyor. Bu iddia üzerinden Suriyelilerin işgal tehdidi oluşturdukları vurgusu yapılıyor ve Suriyelilere yönelik mevcut düşmanlık algısı pekiştiriliyor.
16 Mart 2023	7. Manşet (Aydın), “Yunan cinayeti” Haberde, Kuşadası açıklarında Yunanistan adasına geçmeye çalışan göçmenlerin yer aldığı botun Sahil Güvenlik ekipleri tarafından Türkiye karasularına geri itilmesi aktarılıyor. Haber başlığında, bir grubun uyguladığı insan hakları ihlallerinin sorumluluğu Yunan kimliğine yükleniyor. Kimlik şiddetle ilişkilendirilerek saldırgan olarak işaret ediliyor. Haber metninde Türkiye Sahil Güvenlik ve Jandarma ekipleri tarafından göçmenlerin kurtarıldığı bilgisi paylaşılıyor. Türk kimliği, Yunan kimliği karşısında kurtarıcı olarak konumlandırılıyor ve kimlikler arasında hiyerarşik bir ilişki kurgulanıyor. Bu yolla Yunanlara yönelik mevcut önyargılar ve düşmanlık körükleniyor.
21 Mart 2023	8. Yazar Gazetesi, “Yahudiler Doğu Kudüs’te kiliseye saldırdı” Haber, Doğu Kudüs’te yer alan Azize Meryem Kabir Kilisesi’ne iki kişi tarafından saldırı düzenlendiğini ve saldırı sonrasında kilisenin güvenlik görevlisiyle yapılan görüşmeyi aktarıyor. Haber başlığında, söz konusu saldırının sorumluluğu Yahudi kimliğine yükleniyor ve kimlik saldırgan olarak işaret ediliyor. Şiddetle ilişkilendirilme yoluyla Yahudiler hedef alınıyor ve Yahudilere yönelik düşmanlık körükleniyor.
26 Mart 2023	9. Hürriyet, “ERMENİLERDEN MİLLİ MARŞIMIZA SAYGISIZLIK” Haber, Türkiye-Ermenistan futbol maçı öncesinde İstiklal Marşı okunurken taraftarların ıslık çaldığını konu ediniyor. Taraftarların marş okunurken ayağa kalkmaması ve ıslık çalması haberleştirilirken Ermeni kimliği hedef gösteriliyor. Taraftarların eylemleri, olumsuz atıfların yapılması yoluyla Ermeni kimliğine yükleniyor ve Ermeniler ‘saygısızlıkla’ ilişkilendiriliyor. Bu yolla, Ermenilere yönelik mevcut önyargılar körükleniyor.
22 Mart 2023	10. Kıbrıs Tercüman, “Kıbrıs’ta İşgal ve İşgalci Varsa Rum’un Ta Kendisidir!” Haber, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasında yaşanan politik gerginliği tarihsel anlatılarla ilişkilendirerek aktarıyor. Kıbrıs adasında Türklerin ayrımcılığa uğradığı ve yasal temsilci olarak kabul edilmediği iddia ediliyor. Haber başlığında ve içeriğinde Rum kimliği saldırganlıkla ilişkilendiriliyor ve tehdit olarak işaret ediliyor. Olumsuz sıfat kullanımıyla Rumlar hedef gösteriliyor ve Rumlara yönelik düşmanlık körükleniyor.
23 Mart 2023	11. Milat, “Yunan, mültecilere düşman gibi davranıyor” Haber, Hak İhlalleri İzleme Merkezi Başkanı’nın basın toplantısında yaptığı açıklamayı ve Başkan’ın kamuoyuyla paylaştığı hak ihlalleri raporunu konu ediniyor. Açıklamada Yunanistan sınırına geçiş yapan mültecilerin şiddet gördüğü aktarılıyor. Haber başlığında söz konusu eylemlerin sorumluluğu Yunan kimliğine yükleniyor. Yunanistan’ın mülteci politikaları ve şiddet uygulayan devlet birimleri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirilmiyor. Bunun yerine, şiddetle ilişkilendirilen Yunanlara yönelik mevcut düşmanlık algısı körükleniyor.
24 Mart 2023	12. Milli Gazete, “RUMLARIN SİLAHLANMASI Akdeniz’i geriyor” Haber, Lefkoşa Büyükelçisi ve KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ın görüşmesini konu ediniyor. Görüşme sonrasında yapılan basın toplantısında, Cumhurbaşkanı’nın Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin silah satın almasıyla ilgili açıklamaları haber başlığına taşınırken Rum kimliği hedef gösteriliyor. Başlıktaki ifadeyle silahlanma eylemi, Rumlarla ilişkilendiriliyor ve Rumlar tehdit olarak işaret ediliyor.
29 Mart 2023	13. Yeni Şafak, “LGBT ‘birey’ okulda katliam yaptı” Haber, Amerika’daki bir ilkokula düzenlenen silahlı saldırıyı konu ediniyor. Saldırı sonrasında Nashville polisi tarafından saldırganla ilgili yapıldığı iddia edilen açıklama, haber başlığına taşınırken saldırganın LGBTİ+ kimliği belirtiliyor. Suçun kimlikle ilişkisi olmamasına rağmen başlıktaki kimlik vurgusuyla LGBTİ+’lar şiddetle ilişkilendiriliyor. LGBTİ+’lara yönelik mevcut önyargılar ve tehdit algısı pekiştiriliyor.
27 Mart 2023	14. Karadeniz, “KÜFÜRLER YAĞDIRAN ERMENİLERE TEŞEKKÜR” Haber, Türkiye-Ermenistan futbol maçı sonrasında Türkiye milli takım teknik direktörünün Ermeni halkına teşekkür ettiği ve maçı değerlendirdiği açıklamasını konu ediniyor. Haberde, Türkiye takımı teknik direktörünün Almanyalı olması vurgulanıyor ve teşekkürü eleştiriliyor. Söz konusu açıklama haberleştirilirken, taraftarlar tarafından İstiklal Marşı’nın ıslıkla protesto edildiği ve oyunculara küfür edildiği hatırlatılarak Ermeni kimliği hedef gösteriliyor. Ermenilere yönelik düşmanlık algısı körükleniyor.
30 Mart 2023	15. Diriliş Postası, “Rumlar Tatar’a saldırdı” Haber, İngiltere’de bir grup öğrenci tarafından KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ın aracının önünün kesilmesini ve sonrasında Cumhurbaşkanı tarafından yapılan açıklamayı aktarıyor. Haber başlığında ve içeriğinde söz konusu protestonun sorumluluğu Rum kimliğine yükleniyor ve kimlik saldırgan olarak işaret ediliyor. Olayın nefret söylemiyle ilişkisi göz ardı edilerek başlıktaki ifadeyle nefret söylemi yeniden üretiliyor. Bu yolla, kimliğe yönelik mevcut düşmanlık körükleniyor.