Hrant Dink Vakfı, Avrupa Birliği ve Friedrich Naumann Vakfı'nın finansal desteği ile, Sabancı Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi ortaklığıyla yürütülen “Dijital Teknolojileri Kullanarak Nefret Söylemi ve Ayrımcılıkla Mücadele” başlıklı projeye 2021 yılında başladı.
Dilbilim, bilgisayar bilimleri, sosyal bilimler, bilişim sektörü ve sivil toplum gibi farklı disiplinler arasında işbirliği kurmayı hedefleyen proje kapsamında, Türkiye’nin önde gelen iki üniversitesini bir araya getirerek, dil bilimi ve bilgisayar mühendisliği alanlarında çalışan akademisyenler ve öğrencilerle birlikte, yapay zekâ teknolojisinden yararlanarak dijital medyada, özellikle Twitter’da gittikçe daha görünür bir hâl alan nefret söylemini ve ayrımcı söylemi tespit etmek, dijital medyaya özgü bir metodoloji oluşturmak ve toplanan verilerle bir algoritma geliştirmek amaçlanmaktadır.
Proje kapsamında, Hrant Dink Vakfı tarafından hazırlanan ‘Söylemin Hâlleri’ adlı podcast kanalında nefret söylemi, ayrımcı söylem, dezenformasyon, yapay zekâ ve dijital aktivizm gibi alanlarda çalışan uzman konuklarımızla birlikte söylem çalışmaları alanındaki güncel konu ve sorunları tartışacağız. ‘Nefret söylemini ve ayrımcı söylemi kesin ifadeler ve yöntemlerle tespit etmek mümkün müdür? Yapay zeka teknolojisinin nefret söyleminin tespitinde kullanılmasının ne gibi artı ve eksileri vardır? Yanlış veya eksik bilgi, nefret söyleminin üretilmesinde nasıl rol oynar? Yanlış bilgiye inanmamızda ve nefret söyleminin üretiminde düşünme hataları nasıl ve ne kadar etkili olur?’ gibi temel soru ve sorunları tartışarak, nefret söylemi, ayrımcı söylem, dezenformasyon gibi konular hakkında farkındalık yaratmayı ve dijital dünyada kapsayıcı bir söylem inşa etmenin yolları üzerine hep beraber düşünerek çözümün bir parçası olmayı umuyoruz.
Yapay Zeka Araçlarına Dair Hukuki Düzenlemeler
Selin Çetin
Söylemin Hâlleri’nin bu bölümünde konuğumuz avukat Selin Çetin’le yapay zekâ araçlarına dair hukuki düzenlemeleri konuştuk. Avrupa Birliği’nin taslak yapay zekâ düzenlemesine, düzenleme kapsamında nelerin öngörüldüğüne, sınırlılıkların neler olduğuna değindik.
Mültecilerin Medyada Temsili
Dilan Taşdemir
Söylemin Hâlleri’nin bu bölümünde konuğumuz Dilan Taşdemir’le mültecilere yönelik ayrımcı söylemin medyada nasıl üretildiğini konuştuk. Ayrımcı söylemin hangi konu başlıkları ve yöntemlerle üretildiğini medyada yer alan mülteci temsilleriyle ilişkili olarak tartıştık.
LGBTİ+’lara Yönelik Nefret Söylemi Nasıl Üretiliyor?
Eser Selen
Söylemin Hâlleri’nin bu bölümünde konuğumuz bağımsız araştırmacı Eser Selen’le LGBTİ+’lara yönelik ayrımcı söylemin ve nefret söyleminin nasıl üretildiğini konuştuk. Sosyal medyada ve yazılı basında LGBTİ+’lara yönelik nefret söyleminin özellikle hangi konu başlıkları etrafında ve ne gibi yöntemlerle üretildiğini tartıştık.
Makine Öğrenmesi ve Doğal Dil İşleme
Arzucan Özgür
Söylemin Hâlleri’nin bu bölümünde konuğumuz Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği bölümden akademisyen Arzucan Özgür’le doğal dil işleme yöntemini konuştuk. Doğal dil işlemenin kullanıldığı alanları, farklı yöntemleri, sınırlılıkları ve insanlarla makinelerin iş birliği bağlamında değerlendirdik.
Nefret Söylemi ve Düşünme Hataları
Metin Bayrak
Söylemin Hâlleri’nin bu bölümünde konuğumuz bağımsız araştırmacı Metin Bayrak’la düşünme hatalarının nasıl işlediğini ve nefret söyleminin üretiminde nasıl bir rol oynadığını konuştuk. Nefret söylemini tespit edebilmek için karşılaştığımız söylem örneklerini hangi sorularla inceleyebileceğimizi paylaştık.
Dezenformasyon ve Kutuplaşma
Suncem Koçer
Söylemin Hâlleri’nin bu bölümünde konuğumuz Medya ve İletişim Antropoloğu ve İnfodemilab’in yürütücüsü Suncem Koçer’le dezenformasyon ve kutuplaşma ilişkisini konuştuk. Kutuplaşmayla dezenformasyonun iç içe geçtiğine ve dezenformasyonu toplumsal bağlamla ilişkilendirerek değerlendirmenin önemine değindik.
Algoritmalar ve Siyasi Kampanyalar
Handan Uslu
Söylemin Hâlleri’nin bu bölümünde konuğumuz Gözlemevi’nin kurucusu Handan Uslu ile seçim sürecinde odaklandıkları siyasi mikro hedefleme projeleri kapsamında konuştuk. Algoritmaların rolüyle ilişkili olarak siyasi reklamların farklı kullanıcılara nasıl ulaştığını, dijital ortamda karşımıza çıkan siyasi içeriklerin ne gibi etkileri olduğunu değerlendirdik. Sosyal medya şirketleri başta olmak üzere çeşitli kişi ve kuruluşların neler yapabileceğine dair önerilerimizi paylaştık.
Seçim Sürecinde Dezenformasyon
Can Semercioğlu
Söylemin Hâlleri’nin bu bölümünde konuğumuz Teyit’in iletişim sorumlusu Can Semercioğlu ile seçim süresince karşılaşılan dezenformasyon örneklerini ve Teyit ekibinin deneyimini konuştuk. Yanlış ve eksik bilginin üretilmesinde öne çıkan örüntüleri; siyasilerin, medyanın ve sosyal medya şirketlerinin rolüyle ilişkili olarak değerlendirdik. Karşılaştığımız dezenformasyon örneklerini ayırt etmemize yardımcı olacak doğrulama yöntemlerini paylaştık.
Kriz Dönemlerinde Dezenformasyonla Mücadele
Kerem Altıparmak
Söylemin Hâlleri’nin ilk bölümünde konuğumuz Kerem Altıparmak’la dezenformasyon yasasının 6 Şubat depremleri sonrasında gördüğümüz sonuçlarını yasanın bağlamı kapsamında değerlendirdik. Afet gibi kriz dönemlerinde dezenformasyonun önüne geçmek için kullanılan erişim kısıtlamalarının ne gibi sonuçları olduğunu alternatiflerimizin neler olabileceğini düşünerek konuştuk.
Bu proje Avrupa Birliği tarafından finanse edilmektedir.
