Elazığ ilinin Kovancılar ilçesine bağlı Ekinözü (Habap - Havav) Köyü’nde bulunan iki tarihi çeşmenin restorasyonu, 2011’in Ağustos - Kasım ayları arasında yapıldı. Avukat Fethiye Çetin’in Anneannem adlı kitabında öyküsünü anlattığı, Ermeni anneannesinin dokuz yaşına kadar yaşadığı köy olan Habap’ta Ermenilerin yaşadığı dönemde 250 hane, üç kilise, bir manastır ve iki çeşme bulunuyordu. Bu çeşmeler, Yukarı Çeşme ve Aşağı Çeşme olarak adlandırılıyordu. Yukarı Çeşme’nin üzerindeki kitabede okunabilen Ermenice yazılmış tarih, 1634 yılını işaret ediyor. Bu yapıların çoğu zamanla yıkılmış, çeşmeler giderek kullanılmaz hale gelmişti.

Restorasyonu yapılan çeşmeler, Anadolu ve Ermeni ‘çokgözlü çeşmeler’ mimarisine özgün birer örnek teşkil ediyor. Çeşmeler, restorasyon sırasında yapılan kazılarda ortaya çıkarılan kuyuları ve karmaşık su kanallarıyla (heküke) büyük bir kültürün izlerini günümüze taşıyor.

Gönüllü mimarlar Nihan Sağman, Mehmet Erkök, Savaş Ekinci ve sanat tarihçisi Özge Altınkaya Erkök, MayısEylül 2009 döneminde yaptıkları arazi çalışması sonunda, çeşmelerin rölövesini çizdi. Daha sonra hazırlanan restitüsyon ve restorasyon projeleri, Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na sunuldu. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, kuruldan Nisan 2010 tarihinde onayı alınan restorasyon çalışmalarına katkıda bulunmayı kabul etti. Çalışmalar, Hrant Dink Vakfı, Chrest Vakfı, Açık Toplum Vakfı, Genel Energy ve özel sponsorların katkılarıyla, Ağustos-Kasım 2011 tarihleri arasında yürütüldü.

Restorasyon, köyde yaşayanlar ve köye gelen gönüllü gençler üzerinde dönüştürücü bir etki yarattı. Köyün gençleri, yaşadıkları yerin tarihini yansıtan yapının eski haline kavuşmasında aktif rol aldı. Türkiye, Ermenistan ve Avrupa’nın bazı ülkelerinden gelen gönüllü gençler, köylülerin günlük faaliyetlerine destek verdi. Restorasyon çalışmalarına da katılan gönüllüler, özellikle çocuk ve gençlerle oyun, resim, boya atölyeleri düzenledi. Sayısız toplantılarda köyün geçmişi ve bugünü üzerine sohbetler edildi, dünden bugüne aktarılan gelenekler hatırlandı.

Bu kıymetli eserlerin restorasyonunun tamamlanması sebebiyle 25 Kasım Cuma günü düzenlenen açılışta İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Nazif Bilginoğlu, Kovancılar İlçesi Kaymakamı Selçuk Aslan ve Kovancılar Belediye Başkanı Bekir Yanılmaz hazır bulundu. KAMER Vakfı’nın bir toplantısı için Türkiye’nin dört bir yanından Diyarbakır’a gelen kadınlar, 26 Kasım Cumartesi günü Habap Köyü’ne gelerek, köydeki kadınlar ile ikinci bir açılış şenliği yaptı. Şenlikte kadınlar hazırladıkları yemekleri yedi, çeşme başında halay çekti ve bir sonraki yıl yeniden buluşmak için sözleşti.